۳۱-۲۹

رفتار بکارگیری

۳۲

۷-۳-روایی پرسشنامه

روایی از واژه روا به معنای جایز و درست گرفته شده است و روایی به معنای صحیح و درست بودن است. مقصود از روایی آن است که به وسیله اندازه‌گیری بتواند خصیصه مورد نظر را اندازه‌گیری کند. به‌بیان دیگر، وقتی که اندازه‌گیری از اعتبار و روایی لازم برخوردار است که همه‌ی متغیرهای تأثیرگذار در مدل مورد توجه قرار گیرد. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه‌گیری‌های نامناسب و ناکافی می‌تواند پژوهش علمی را بی‌ارزش و ناروا سازد (خاکی، ۱۳۸۷).
چون در این تحقیق ابزار جمع‌آوری اطلاعات و اندازه‌گیری متغیرها، پرسشنامه است، روایی پرسشنامه از اهمیت خاصی برخوردار است. روایی تحقیق میزان سازگاری پرسشنامه را با اهداف نشان می‌دهد. مسئله روایی محتوا (پرسشنامه) این است که آیا پرسشنامه جنبه مهمی از هدف تحقیق را اندازه‌گیری می‌کند یا خیر.
برخی از مهم‌ترین اقداماتی که جهت افزایش میزان روایی پرسشنامه صورت پذیرفته به‌صورت خلاصه در زیر مطرح شده است:
مطالعات زیادی از طریق مطالعه کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و مقالات به‌عمل آمد تا به‌طور کامل مفاهیم و متغیرهای مهم مورد استفاده در تحقیق و چگونگی اندازه‌گیری آن‌ها روشن گردد تا بتوان سؤالات را جهت بررسی فرضیات طراحی کرد.
پس از طراحی سؤالات جهت اندازه‌گیری هر متغیر، پرسشنامه ابتدایی در اختیار اساتید راهنما و مشاور قرار گرفت تا اصلاح و تأیید شود.
پرسشنامه نهایی تدوین و در میان کاربران بالقوه وبالفعل سیتم ها(مدیران وکارشناسان) توزیع گردید.
در این پرسشنامه همانگونه که بیان شد از مقیاسهایی استفاده شده که به دفعات توسط پژوهشگران در پژوهشهای قبلی بهکار گرفته شده است و روایی و پایایی آن تایید شده است. اما در جهت بومیسازی پرسشنامه و بررسی روایی آن در جامعهی آماری پژوهش حاضر در ایران، از تأیید خبرگان شامل بررسی وتاییداساتیدراهنماومشاور استفاده شده است.

۸-۳-پایایی پرسشنامه

هدف و منظور از پایایی و ثبات پرسشنامه این است که چنانچه این تحقیق توسط فرد دیگری یا توسط همان محقق در زمان و مکان‌های مختلف دوباره انجام شود به نتایج مشابهی دست یابد. به‌عبارت دیگر پایایی یا اعتبار که به دقت و اعتبارپذیری نیز تعبیر می‌شود، معین می‌کند که یک ابزار اندازه‌گیری تا چه حد میزان سازگاری مفهوم مورد نظر را اندازه می‌گیرد. پایایی و یا اعتبار با پایداری و سازگاری اندازه‌گیری سر و کار دارد (سکاران، ۱۳۸۱).
ضریب آلفای کرونباخ توسط کرونباخ ابداع ‌شده و یکی از متداول‌ترین روش‌های اندازهگیری اعتماد پذیری و یا پایایی پرسش‌نامه‌هاست.
ضریب آلفای کرونباخ، برای سنجش میزان تک بعدی بودن نگرش‌ها، عقاید و… بکار میرود. در واقع میخواهیم ببینیم تا چه حد برداشت پاسخگویان از سؤالات یکسان بوده است. رایج‌ترین مقیاس که در تحقیقات اجتماعی بکار میرود طیف لیکرت است. در مقیاس لیکرت اساس کار بر فرض هم وزن بودن گویه‌ها استوار است. بدین ترتیب به هر گویه نمراتی (مثلا از۱ تا ۵ برای مقیاس لیکرت ۵ گویهای) داده میشود که مجموع نمراتی که هر فرد از گویه‌ها میگیرد نمایانگر گرایش او خواهد بود.
آلفای کرونباخ از یکی از روابط زیر محاسبه میشود:
یا
که در این روابط kتعداد سؤالات،  واریانس سؤالiام،  واریانس مجموع کلی سؤالات،  میانگین کواریانس بین سؤالات، و  واریانس میانگین سؤالات میباشند (Cronbach,1951). با استفاده از تعریف آلفای کرونباخ میتوان نتیجه گرفت: (۱) هرقدرهمبستگی مثبت بین سؤالات بیشتر شود، میزان آلفای کرونباخ بیشتر خواهد شدو بالعکس، (۲) هر قدر واریانس میانگین سؤالات بیشتر شود آلفای کرونباخ کاهش پیدا خواهد کرد، (۳) افزایش تعداد سؤالاتتأثیرمثبت و یا منفی (بسته به نوع همبستگی بین سؤالات) بر میزان آلفای کرونباخ خواهد گذاشت، (۴) افزایش حجم نمونه باعث کاهش واریانس میانگین سؤالات در نتیجه باعث افزایش آلفای کرونباخ خواهد شد.
هرقدر شاخص آلفای کرونباخ به ۱نزدیک‌ترباشد، همبستگی درونی بین سؤالات بیشتر و در نتیجه پرسش‌ها همگن‌تر خواهند بود. کرونباخ ضریب پایایی %۴۵ را کم، %۷۵ را متوسطو قابل‌قبول، و ضریب %۹۵ را زیاد پیشنهاد کرده (کرونباخ،۱۹۵۱).بدیهی است در صورت پایین بودن مقدار آلفا، بایستی بررسی شود که با حذف کدام پرسش‌ها مقدار آن را میتوان افزایش داد.
بررسی آلفای کرونباخ:
جدول۳‑۳- آلفای کرونباخ عوامل