1مقدمه:

نیروی انسانی ماهر و کارآمد پربهاترین و ارزنده ترین ثروت و دارایی هر کشور است. بسیاری از کشورها با وجود برخورداری از منابع طبیعی سرشار بدلیل عدم استفاده صحیح از نیروی انسانی،‌ توان استفاده از این مواهب الهی را ندارند و استانداردهای زندگی پائینی دارند. دیگر ملتها به رغم کمبود منابع طبیعی، در نتیجه داشتن نیروی انسانی کارآزموده و کارآئی بالا به آسایش و رفاه رسیده‌اند موفقیت‌های اخیر در استفاده بهینه از نیروی انسانی با بکارگیری شیوه‌های مدیریت مشارکتی،‌توجه سازمانها را بیش از پیش به سرمایه‌گذاری بر روی نیروی انسانی جلب کرده است.

با هر نگرشی که مشارکت را مدنظر قرار دهیم، این نکته را نمی‌توان انکار کرد که مشارکت در عمل چنان کامیاب بوده، که به طور گسترده، در بیشتر کشورهای جهان پذیرشی عام یافته است. بی‌شک، چنین مقبولیتی در سایه اثربخشی مشارکت در بالا بردن بهره‌وری سازمان‌ها، تعمیم دموکراسی، بهبود روابط کار و مانند این‌ها، به دست آمده است. حتی گفته شده است که یکی از الزامات توسعه هر کشوری تامین مشارکت افراد در اداره امور است (رهنورد، 1378، ص 2).

طرفداران مشارکت مطرح می‌کنند که با اجازه به کارکنان جهت تاثیرگذاری در تصمیم‌گیری سازمانها می‌توانند ایده‌های جدید بدست آورند و حسن بزرگ منشی در کارکنان خود ایجاد کنند. آنها برنامه مشارکتی را برای بهبود کیفیت، بهره‌وری، روحیه و انگیزه کارکنان، افزایش تعهد و … مناسب می‌دانند (رهنورد، 1379 ص 8).

همچنین، مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری مزایای خاص زیادی را بدنبال دارد که می‌توانند بطور مستقیم یا غیر مستقیم در تحقق اهداف سازمانی نقش داشته باشند. از جمله مزایای سازمانی مشارکت می‌توان، به تعهد سازمانی، اشاره کرد که عامل موثری در رفتار سازمانی کارکنان و نهایتاً بازده سازمان می‌باشد. تعهد سازمانی به نگرشهای مثبت یا منفی افراد نسبت به کل سازمان (‌نه شغل) که در آن مشغول به کارند اطلاق می‌گردد. افرادی که دارای تعهد سازمانی بالایی هستند، اهداف و ارزشهای سازمانی را در حد بالایی می‌پذیرند، تمایل جدی به تلاش برای تحقق اهداف سازمانی دارند و به باقی ماندن و ادامه کار در سازمان علاقمند می‌باشند.

نظر به اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران درصدد است مدیریت مشارکتی را در سازمانهای بخش دولتی از طریق ساز و کارهای آن مستقر سازد جا دارد برای تقویت و استحکام مبانی استقرار مکانیسم‌های مذکور، ادعاهای مربوط به رابطه مشارکت در تصمیم‌گیری و پیامدهای مثبت آن و همچنین مزایای فردی و سازمانی آنها بعنوان عوامل تعدیل کننده و پیش برنده مورد شناسایی و آزمون قرار گیرند.

در این پژوهش برآنیم که رابطه مشارکت در تصمیم‌گیری و تعهد سازمانی را بعنوان یکی از پیامدهای مثبت مشارکت با در نظرگرفتن متغیرهای فردی و سازمانی مختلف مورد بررسی قرار دهیم.

1-2 بیان مساله:

مشارکت یک فرآیند است که از راه آن مردمان به دگرگونی دست می‌یابند و دگرگونی خود را پدید می‌آورند و جزئی از دگرگونی بی شمار می‌آیند و با دگرگونی «بودنهای»‌محدود خود را به «شدنهای» نامحدود تبدیل می‌کنند. با توجه به پذیرش این اصل، مشارکت دارای پیامدهای افزایشی و کاهشی در زمینه‌های مثبت و منفی کار مانند بالا رفتن کیفیت زندگی کاری، آسان شدن پذیرش دگرگونی و تازه‌گردانی، افزایش روحیه و وفاداری سازمانی و … کاهش تعارض، دشمنی و رقابت کوبنده و ناسالم، کاهش میزان سرپرستی و نظارت و… بوده و همچنین دارای خاصیت تاثیر‌گذاری بر جنبه‌های معنوی و روانی و بالندگی و رشد شخصیت انسان نیز می‌باشد (طوسی، 1378، ص 19).

با توجه به الزام دستگاههای اجرایی (مصوب شورای عالی اداری) به طراحی و استقرار برنامه‌های مختلف مشارکت، سازمانها موظف هستند در ظرف زمانی تعیین شده به این مهم بپردازند (رهنورد، 1378، ص 76)، اما سازمانها با این مساله / مشکل مواجه هستند که تا چه حد می‌توانند در شرایط فعلی به پیامدهای مشارکت منجمله افزایش تعهد کارکنان به سازمان دست یابند. به عبارتی دیگر،‌ شناخت جنبه‌های مختلف مشارکت و تعهد سازمانی موضوعی است که مستلزم بررسی علمی و موشکافی دقیق می‌باشد. این پژوهش سعی دارد ارتباط بین مشارکت در ‌تصمیم‌گیری و تعهد سازمانی را مورد بررسی قرار دهد.ابعادی از موضوع که در این پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد در متغیر مشارکت، مشارکت اجتماعی، فردی و اقتصادی / استراتژیک است و در متغیر تعهد سازمانی، تعهد به قوانین و مقررات‌، ماندگاری در سازمان، تلاش مضاعف و حرفه‌ای کار کردن می‌باشد. به طور مشخص در این پژوهش تلاش می‌شود تأثیر متغیرهای میانجی مثل زعم کارکنان نسبت به نگرش مثبت سرپرستانشان، قابلیت‌های خودشان، وجود فرصت برای پیشرفت شغلی و رضایت از فرایندهای ارتباطی در سازمان در نقش مشارکت کارکنان روی تعهد سازمانی مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به پایین بودن تعهد سازمانی کارکنان، تحقیق به دنبال این است که تعیین کند تا چه حد برنامه‌های مشارکتی می‌تواند به افزایش تعهد کارکنان کمک کند.

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.