دانشگاه آزاد اسلامی

واحد ارسنجان

دانشکده علوم انسانی، گروه روانشناسی

گرایش: صنعتی و سازمانی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A.)

 

عنوان:

بررسی رابطه استرس شغلی و سلامت روان با تاکید بر نقش واسطه­ای راهبردهای مقابله­ای در کارمندان سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان

 

استاد راهنما:

دکتر محبوبه چین­آوه

 

استاد مشاور:

دکتر فرشته مصطفوی­راد

زمستان 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                             صفحه
چکیده ………………………………………………………………………………………… 1
فصل نخست: کلیات پژوهش ……………………………………………………………….. 2
  1-1- مقدمه ……………………………………………………………………….. 3
  2-1- بیان مساله …………………………………………………………………… 5
  3-1- اهمیت موضوع پژوهش …………………………………………………….. 10
  4-1- اهداف پژوهش ……………………………………………………………… 12
  5-1- تعریف متغیرها ……………………………………………………………… 13
فصل دوم: مروری بر ادبیات پژوهش ………………………………………………………. 16
  1-2- مقدمه ……………………………………………………………………….. 17
  2-2- سلامت روان ………………………………………………………………… 18
  3-2- تعریف سلامت روان ……………………………………………………….. 19
  4-2- ویژگی­های افراد سالم ………………………………………………………. 23
  5-2- نظریه­های سلامت روان …………………………………………………….. 24
  6-2- استرس شغلی ……………………………………………………………….. 40
  7-2- تعریف استرس شغلی ………………………………………………………. 43
  8-2- علل استرس در محیط کار ………………………………………………….. 44
  9-2- علل استرس در محیط کار ………………………………………………….. 44
  10-2- نشانه­های استرس ………………………………………………………….. 46
  11-2- شیوع استرس شغلی ……………………………………………………….. 47
  12-2- پیامدهای استرس شغلی …………………………………………………… 48
  13-2- سبک­های مقابله …………………………………………………………… 50
  14-2- انواع شیوه­های مقابله­ای …………………………………………………… 53
  15-2- انواع مقابله­های کارآمد ……………………………………………………. 54
  16-2- پژوهش­های پیشین ………………………………………………………… 59
  17-2- جمع­بندی ………………………………………………………………….. 73
  18-2- فرضیه­های پژوهش ………………………………………………………… 73
فصل سوم: روش­ پژوهش …………………………………………………………………… 75
  1-3- طرح کلی پژوهش ………………………………………………………….. 76
  2-3- جامعه آماری پژوهش ……………………………………………………….. 76
  3-3- نمونه مورد مطالعه و شیوه نمونه­گیری ……………………………………… 77
  4-3- ابزارهای گردآوری اطلاعات ……………………………………………….. 80
  5-3- روش اجرای پژوهش ……………………………………………………….. 85
  6-3- روش تجزیه و تحلیل آماری داده­ها ………………………………………… 86
  7-3- ملاحظات اخلاقی …………………………………………………………… 87
فصل چهارم: یافته­ها …………………………………………………………………………. 88
  1-4- یافته­های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش  ……………………………. 89
  2-4- ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش ………………………………………. 90
  3-4- یافته­های تحلیل مسیر ……………………………………………………….. 90
  1-3-4- پیش­بینی سلامت روان بر اساس استرس شغلی …………………………. 91
  2-3-4- پیش­بینی راهبردهای مقابله­ با استرس بر اساس استرس شغلی ………….. 94
  3-3-4- پیش­بینی سلامت روان بر اساس راهبردهای مقابله با استرس با کنترل استرس شغلی ………………………………………………………………. 99
  4-3-4- مدل نهایی پژوهش ………………………………………………………. 103
  5-3-4- برازش مدل نهایی ……………………………………………………….. 106
فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری ……………………………………………………………… 109
  1-5- بررسی و تبیین نتایج فرضیه­های پژوهش …………………………………… 111
  2-5- نتیجه­گیری ………………………………………………………………….. 120
  3-5- محدودیت­ها ………………………………………………………………… 121
  4-5- پیشنهادها ……………………………………………………………………. 122
  1-4-5 پیشنهادهای پژوهشی ………………………………………………………. 122
  2-4-5 پیشنهادهای کاربردی ………………………………………………………. 122
پیوست­ها ……………………………………………………………………………………… 124
  پرسشنامه استرس شغلی هلریگل و اسلوکام ……………………………………… 125
  پرسشنامه سبک­های مقابله با رویدادهای استرس­زا (CISS) ……………………… 126
  پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر (GHQ-28) …………………………. 128
فهرست منابع …………………………………………………………………………………. 130
  منابع فارسی ………………………………………………………………………… 130
  منابع انگلیسی ………………………………………………………………………. 139
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………. 145
         

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                    صفحه
جدول 1-4: میانگین، انحراف استاندارد و دامنه نمرات متغیرهای مورد مطالعه ……………….. 89
جدول 2-4: ماتریس همبستگی مرتبه صفر بین متغیرهای پژوهش ……………………………. 90
جدول 3-4: نتایج تحلیل واریانس (ANOVA) برای پیش­بینی سلامت روان بر اساس استرس شغلی …………………………………………………………………………….. 91
جدول 4-4: ضرایب تحلیل رگرسیون برای پیش­بینی رضایت شغلی آزمودنی­ها بر اساس سرسختی روان شناختی ………………………………………………………….. 91
جدول 5-4: نتایج تحلیل واریانس (ANOVA) برای پیش­بینی سلامت روان بر اساس ابعاد استرس شغلی …………………………………………………………………….. 92
جدول 6-4: ضرایب تحلیل رگرسیون برای پیش­بینی رضایت شغلی آزمودنی­ها بر اساس ابعاد استرس شغلی …………………………………………………………………….. 93
جدول 7-4: نتایج تحلیل واریانس (ANOVA) برای پیش­بینی راهبردهای مقابله­ با استرس بر اساس استرس شغلی …………………………………………………………….. 94
جدول 8-4: ضرایب تحلیل رگرسیون برای پیش­بینی راهبردهای مقابله­ای آزمودنی­ها بر استرس شغلی …………………………………………………………………………….. 95
جدول 9-4: نتایج تحلیل واریانس (ANOVA) برای پیش­بینی راهبردهای مقابله­ با استرس بر اساس ابعاد استرس شغلی ……………………………………………………….. 96
جدول 10-4: ضرایب تحلیل رگرسیون برای پیش­بینی راهبردهای مقابله­ای آزمودنی­ها بر ابعاد استرس شغلی …………………………………………………………………….. 97
جدول 11-4: نتایج تحلیل واریانس (ANOVA) برای پیش­بینی سلامت روان بر اساس راهبردهای مقابله با استرس و استرس شغلی ……………………………………. 99
جدول 12-4: ضرایب تحلیل رگرسیون برای پیش­بینی سلامت روان بر اساس راهبردهای مقابله با استرس و استرس شغلی ………………………………………………… 99
جدول 13-4: نتایج تحلیل واریانس (ANOVA) برای پیش­بینی سلامت روان بر اساس راهبردهای مقابله­ای و ابعاد استرس شغلی ………………………………………. 101
جدول 14-4: ضرایب تحلیل رگرسیون برای پیش­بینی سلامت روان بر اساس راهبردهای مقابله­ای و ابعاد استرس شغلی …………………………………………………… 101
جدول 15-4: اثرات مستقیم، غیرمستقیم و کل معنی­دار برای مدل نهایی اصلاح شده ………… 104
جدول 16-4: اثرات مستقیم، غیرمستقیم و کل معنی­دار برای مدل نهایی اصلاح شده ………… 105
جدول 17-4: برازش مدل نهایی مربوط به شکل 7-4، (241=N) …………………………….. 107
جدول 18-4: برازش مدل نهایی مربوط به شکل 8-4، (241=N) …………………………….. 108
     

 

فصل نخست

کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه

بدون شک در جوامع امروزی بدون داشتن شغل، زندگی کردن، امکان­پذیر نیست و هر فرد به داشتن شغلی نیازمند است تا بتواند به سازمان اجتماعی بپیوندد و در جامعه جایگاه و منزلتی بیابد. با این حال شغل فقط راهی برای تأمین نیازهای ضروری زندگی نیست، بلکه به عنوان یک عنصر حیاتی در موقعیت اجتماعی افراد به شمار می­رود (ایاکوویدز، فونتولاکیس، کاپرینیس و کاپرینیس[1]، 2003). این در حالی است که شغل افراد یکی از عمده­ترین دلایل تنیدگی در زندگی­ آن­ها است. شغل برای هر فرد به عنوان عامل تشکیل دهنده­ی هویت اجتماعی، منبع تأمین نیازهای زندگی و تشکیل دهنده­ی هویت اجتماعی محسوب می­شود و از منابع مهم تنیدگی به شمار می­آید. در مشاغلی که در آن­ها ارتباط انسانی مطرح است تنیدگی بیشتری وجود دارد (رحمانی، بهشید، زمانزاده و رحمانی، 1389). استرس شغلی[2] امروزه به مسئله­ای شایع و پر هزینه در محیط­های کاری تبدیل شده است (هوئل، اسپارکس و کوپر[3]، 2006). تقریباً تمام اندیشمندان بر این نکته اذعان دارند که استرس نتیجه تعامل بین فرد و موقعیتی است که فرد، توانایی خود را به منظور پاسخگویی به مطالبات و فشار ناکافی می­داند به طوری که موسسه ملی ایمنی و سلامت شغلی[4] (1999)، استرس شغلی را به صورت پاسخ­های فیزیکی و عاطفی زیان­آور یک شخص در زمانی که شرایط شغلی با توانایی­ها، امکانات در دسترس و یا نیازهای نیروی کار مطابقت نداشته باشد تعریف می­کند. استرس­های شغلی از جمله استرس­هایی هستند که اگر بیش از حد باشند، می­توانند با ایجاد عوارض جسمی، روانی و رفتاری برای فرد سلامت وی را به مخاطره اندازند. همچنین وجود این فشارها، با تهدید اهداف سازمانی، می­تواند موجب کاهش کیفیت عملکرد فرد گردد (دیوس و نیواستورم، ترجمه طوسی، 1373). پیامدهای سازمانی استرس، کاهش عملکرد مناسب، افزایش تعداد غیبت­ها، موارد استعفا، کاهش تعهد سازمانی و عدم امنیت شغلی کارکنان و … می­باشد (فرانکوئیس[5]، 2008). تحقیقات زیادی نشان دهنده وجود استرس شغلی و تحلیل جسمی و روانی زیاد در کارکنان می­باشد که منجر به فرار از شغل، برخورد میان کارکنان و جابجایی شدید، اختلال در سلامتی و ناتوانی در انجام وظایف، آسیب­پذیری در ارتباطات حرفه­ای، کاهش کیفیت مراقبت ارائه شده و نهایتاً نارضایتی و ترک شغل می­شود (دورایس و ویلکرسون[6]، 2003). در مطالعات متعدد که در زمینه تأثیر استرس شغلی بر سلامت روانی[7] (نیترو و تاکاشی[8]، 1999؛ نیلان[9]، 2002؛ گسرون[10]، 2002؛ هاشمی­نژاد، رحیمی مقدم، محمدیان و امیری، 1392؛ رزمی و نعمتی سوگلی تپه، 1390؛ شهرکی واحد، مردانی حموله، سنچولی و حامدی شهرکی، 1389؛ عقیلی­نژاد، محمدی، افکاری، عباس­زاده دیزجی، 1386) صورت گرفته است، استرس شغلی به عنوان یکی از مهمترین عوامل به وجود آورنده ضایعات روانی و کاهش سلامت روانی معرفی شده است که در اغلب این مطالعات استرس به عنوان پاسخی که مستقیماً تحت تأثیر منابع فشارزا تجربه می­شود، در نظر گرفته شده است. اما تأکید بر این مسأله اهمیت دارد که استرس همواره به صورت مستقیم از منابع فشارزا ناشی نمی­شود، بلکه نحوه ادراک فرد از استرس، در تجربه آن، نقش اساسی دارد چرا که بر اساس مطالعات صورت گرفته معلوم شده است که رویدادهای استرس­زای مشابه، اثرات متفاوتی در افراد مختلف پدید می­آورند. از این رو، این باور که متغیرهایی وجود دارند که رابطه استرس را با سلامت روانی تعدیل می­کنند، قوت گرفته است. یکی از متغیرهایی را که در این زمینه می­توان مورد توجه قرار داد، شیوه­های مقابله با رویدادهای استرس­زاست. به طوری که بر اساس تئوری­های روان شناختی راهبردهای مقابله­ای نقش مهمی در کاهش استرس و در نتیجه افزایش سلامت روان افراد دارند؛ به بیان دیگر هر چه منابع افراد برای مقابله بیشتر باشد، کمتر این احتمال وجود دارد تا گرفتار موقعیت­هایی شوند که در آن­ها آسیب پذیرترند (بهروزیان، خواجه­الدین، هدایی و زمانی، 1388). مکانیسم­های به کار رفته در مقابله با استرس و میزان حمایت اجتماعی و عامل مهم تعیین کننده میزان تحلیل هیجانی و کاهش کارآیی فرد هستند (بیکر، اوبرین و صلاح­الدین[11]، 2007). بر اساس تئوری­های روانشناختی سبک­های مقابله­ای نقش مهمی در کاهش استرس و در نتیجه سلامت عمومی افراد دارند (چین­آوه، 2010؛ ضیغمی و پوربهاالدینی زرندی، 1390). بنابراین با توجه به مطالب ارائه شده این فرض شکل می­گیرد که راهبردهای مقابله با رویدادهای استرس­زا می­تواند نقش واسطه­ای و همچنین تعدیل کننده در رابطه­ی بین استرس­ شغلی و سلامت روان داشته باشد بنابراین در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا به بررسی رابطه استرس­ شغلی و سلامت روان با تاکید بر نقش واسطه­ای راهبردهای مقابله­ای در کارمندان سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان، پرداخته شود.

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید

 

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت