چکیده:

بر اساس نظریات اقتصادی توسعه سیستم مالی از طریق گسترش و همچنین متنوع سازی بازارهای مالی کشور منجر به تخصیص مناسب تر منابع و نهایتاًرشد اقتصادی سریع تر می گردد.هدف اصلی این تحقیق، بررسی رابطه بین توسعه بازارهای پولی و مالی و رشد اقتصادی در اقتصاد ایران است . برای این منظور با استفاده از روش الگوی خود همبسته با وقفه های توزیعی ARDL به تخمین مدل پرداخته شده است..دوره زمانی مورد بررسی در این تحقیق ازسال 1370 تا سال 1392 بوده است. متغیر تولید ناخالص داخلی بعنوان متغیر وابسته و موجودی سرمایه ، نیروی انسانی ، حجم اعتبارات بانکی و حجم معاملات بورس اوراق بهادار بعنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان دهنده عدم وجود قطعیت در  تاثیر مثبت و معنی دار توسعه بازارهای پولی و مالی بر رشد اقتصادی است.

واژگان کلیدی: رشد اقتصادی، توسعه بازار پول، کارایی سرمایه گذاری، واسطه های مالی

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 مقدمه

در حال حاضر بخش بزرگی از ادبیات اقتصادی تایید کننده این مطلب هستند که رشد اقتصادی بلند مدت و رفاه یک کشور علاوه بر سایر عوامل مهم دیگر به درجه توسعه یافتگی مالی آن کشور مربوط است توسعه مالی به طور کلی از طریق تجمیع و تجهیز منابع سرمایه ای و نیز تخصیص بهینه این منابع بر رشد اقتصادی اثر می گذارد به عبارت دیگر شاخص های توسعه مالی بر شاخص های تجمیع سرمایه و بهره وری آن تأثیر می گذارند و این شاخص ها نیز رشد اقتصادی را متأثر می سازند توسعه سیستم مالی از طریق گسترش و همچنین متنوع سازی بازارهای مالی کشور منجر به تخصیص مناسب تر منابع و نهایتاًرشد اقتصادی سریع تر می گردد.

تولید ناخالص داخلی ایران در این دوره تاریخی افت و خیزهای زیادی را تجربه نموده است. از سال 1338 تا پایان سال 1355، تولید ناخالص داخلی ایران در یک روند صعودی از 44 هزار میلیارد به 242 هزار میلیارد ریال (به قیمت‌های ثابت سال 1376) رسیده است. در واقع اندازه اقتصاد ایران طی 17 سال، 5/5 برابر شده است. با آغاز شرایط انقلابی در سال 1356، روند تولید نیز معکوس شده و سیر نزولی خود را آغاز می‌نماید. شرایط نزولی تولید با توجه به بی‌ثباتی دوره انقلابی و پس از آن آغاز جنگ ایران و عراق، ادامه می‌یابد، به نحوی که تولید با کاهش 30 درصدی، از 242 هزار میلیارد ریال در سال 55، به 170 هزار میلیارد ریال در پایان سال 1360 می‌رسد. پس از آن با وجود افزایش تولید در سال‌های 61 و 62، روند نزولی تا سال 67 (سال پایان جنگ) ادامه می‌یابد، اما از سال 1368 روند صعودی تولید دوباره آغاز شده و به جز یک دوره سه ساله (از سال 72 تا سال 74) که افزایش تولید متوقف شد، تا پایان سال 88 ادامه یافت، به طوری که تولید از 180 هزار میلیاد ریال در سال 67، به 519 هزار میلیارد ریال رسید. در واقع اندازه اقتصاد ایران طی 21 سال، 9/2 برابر شده است.

در ایران، بخش قابل توجهی از مشارکت بازارهای مالی در رشد اقتصادی کشور، از طریق بانک ها و سایر موسسات مالی رسمی و غیر رسمی و به طور کلی بازار پول صورت می گیرد.

بر اساس مباحث نظری، نظام مالی از جمله بازار پول با ویژگی های پنج گانه: مشارکت و تسهیل ریسک، تخصیص منابع، کنترل و نظارت بر مدیران، تجهیز پس انداز و تسهیل مبادله، بر رشد اقتصادی تاثیر می گذارد.

1-2 بیان مساله

اهمیت توسعه بازارهای مالی در رشد اقتصادی همواره از جمله مباحث کلیدی دراقتصاد توسعه بوده است. بنا به دیدگاه اقتصاددانان کلاسیک، بخش مالی به همراه بخش واقعی دو بخش یک اقتصاد را تشکیل می دهند و رسیدن به رشد اقتصادی بالاتر در هر جامعه ای نیازمند به دو بخش واقعی و مالی کارا، مکمل و قدرتمند است. اینگونه به نظر می رسد که در کشورهای کمتر توسعه یافته، ابتدا رشد و گسترش بخش مالی باعث ایجاد رشد اقتصادی می شود و سپس با گذر زمان از اهمیت بخش مالی در توسعه اقتصادی کاسته شده و توسعه بخش واقعی حائز اهمیت بیشتر میشود. با این وجود همواره این سوال مهم پیش روی محققان و سیاستگذاران قرار دارد که آیا بین رشد اقتصادی و توسعه مالی رابطه ای وجود دارد؟ آیا بازارهای مالی توسعه یافته تر باعث ارتقای سطح رشد می شوند؟

با گسترش بازارهای مالی، امکان و زمینه های مختلف سرمایه گذاری شکل می گیرد و بخش خصوصی قادر است انواع راهکارهای متناسب با نیازهای خود برای پس انداز در شرایط با ریسک کمتر را انتخاب کند. همچنین از طریق تجهیز منابع حاصل از وجوه پس اندازکنندگان و هدایت آنها به فعالیتهای اقتصادی سودآور و دارای ارزش افزوده بالا، می تواند باعث افزایش رشد اقتصادی شود. ذکر این نکته حائز اهمیت است که بدلیل عدم تشابه ساختار مالی در همه کشورها، نمی توان نسخه واحدی برای چگونگی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی تجویز کرد.

مجموعه ای از معیارها برای نشان دادن توسعه مالی به کار می رود. یک معیار، نسبت پس اندازهای مردم در بانک ها و یا سهم وامهای تخصیص یافته به بخش خصوصی است. بخش مالی با کاهش هزینه های مبادله در اقتصاد نهایتاً باعث ارتقای سطح پس انداز، انباشت سرمایه، رشد فناوری و رشد اقتصادی می شود و چنین تأثیری از چند مسیر مختلف می تواند رخ دهد.توسعه مالی زمانی اتفاق می افتد که توانایی بازار مالی در انجام این وظایف توسعه یابد و تصمیم گیری برای پس انداز و سرمایه گذاری را بهبود بخشیده و در نهایت موجب رشد  اقتصادی گردد.  بازارهای مالی به سبب نقش اساسی در گردآوری منابع از طریق پس اندازهای کوچک و بزرگ موجود در اقتصاد ملی، بهینه سازی گردش منابع مالی و هدایت آنها به سوی مصارف و نیازهای سرمایه گذاری در بخشهای مولد اقتصادی ، مورد توجه قرار می گیرند . اثرات مثبت بازار اوراق بهادار بر توسعه اقتصاد ی از جمله افزایش انگیزه سرمایه گذاری از طریق کاهش ریسک،قیمت گذاری ریسک و تسهیل ریسک نقدینگی و تجهیز و بسیج سپرده ها و … آنقدر زیاد وحساس است که برخی اقتصاددانان بر این عقیده اند که تفاوت اقتصادهای توسعه یافته و توسعه نیافته، نه در تکنولوژی پیشرفته توسعه یافته ها بلکه در وجود بازارهای مالی یکپارچه فعال و گسترده است . بازارهایی که کشورهای توسعه نیافته از آن محرومند.این مطالعات نشان میدهد که سطح توسعه بازارهای مالی به ویژه بازار سهام و تأثیری که آنها بر تأمین مالی شرکتها و انتخاب روش تأمین مالی شرکتها دارد ، در نهایت تأثیر شگرفی بر رشد اقتصادی به جای می گذارد. بازارهای مالی پیشرفته نظیر بازارهای مالی کشورهای پیشرفته صنعتی ، حجم قابل ملاحظه ای از سرمایه مالی اقتصاد مربوطه را در کنترل دارند . این بازارها انگیزه پس انداز کردن و تبدیل پس انداز به سرمایه گذاری را با هدف تشکیل سرمایه به عهده دارند و از این رو نقش مهمی در تسریع رشد اقتصادی بر عهده میگیرند(ختایی و همکاران، (1378.

این پایان نامه ، ضمن پرداختن به وظایف بازارهای مالی در ایجاد رشد اقتصادی کشورها ، به دنبال آن است با مقایسه میزان اثر گذاری بازارهای مالی در رشد اقتصادی در ایران  جایگاه بازارهای مالی را در رشد اقتصادی این کشورها مشخص نماید.

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.