دانشگاه علامه طباطبایی

دانشکده مدیریت و حسابداری

 

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری

 

رابطـه ریسـک شـرکت و نوسـانات سـود جامـع

 

 

استاد راهنما

دکتر یحیی حساس یگانه

 

استاد مشاور

دکتر قاسم بولو

 

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

 

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات……………………………………………………………………………………………………………..1

1.1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..         2

1.2 تشریح و بیان مساله……………………………………………………………………………………………………………………………..            5

1.3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………………………. 8

1.4 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………..            9

1.5 پرسش­ها و فرضیه­های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………….    10

1.6 روش اجرای تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………..   11

1.7 تعریف برخی از واژه ها و اصطلاحات تحقیق ……………………………………………………………………………………      12

1.8 ساختار کلی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………..  13

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه………………………………………………………………………………….             15

بخش اول: مبانی نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………….       16

2.1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….           17

2.2 ریسک…………………………………………………………………………………………………………………………………………………            19

2.2.1 عوامل مؤثر بر ریسک شرکت……………………………………………………………………………………………………    20

2.2.2 انواع ریسک………………………………………………………………………………………………………………………………  27

2.3 سود …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..            28

2.3.1 هدف از اندازه­گیری و گزارش سود …………………………………………………………………………………………      28

2.3.2 مفهوم سرمایه…………………………………………………………………………………………………………………………..  28

2.3.3 مفاهیم نگهداشت سرمایه………………………………………………………………………………………………………..    30

2.3.4 مفاهیم سود……………………………………………………………………………………………………………………………..  32

2.3.4.1 سود حسابداری……………………………………………………………………………………………………………..    33

2.3.4.2 سود اقتصادی………………………………………………………………………………………………………………..   34

2.4 رویکردهای تهیه صورت سود (زیان)………………………………………………………………………………………………….    35

2.4.1 تئوری مازاد خالص (تمیز)………………………………………………………………………………………………………..    36

2.4.2 مفهوم سود عملیات جاری………………………………………………………………………………………………………..    36

2.4.3 مفهوم شمول کلی سود (سود جامع)………………………………………………………………………………………      39

2.5 گزارشگری سود جامع………………………………………………………………………………………………………………………..   41

2.5.1 گزارشگری سود جامع در ایالت متحده آمریکا…………………………………………………………………………       41

2.5.2 گزارشگری سود جامع در سطح بین­الملل……………………………………………………………………………….       45

2.5.3 گزارشگری سود جامع در ایران………………………………………………………………………………………………..     48

2.6 بررسی تطبیقی سود جامع در سطح ایران و بین­الملل…………………………………………………………………….         49

2.6.1 تعریف سود جامع…………………………………………………………………………………………………………………….   51

2.6.2 سایر اجزای سود جامع…………………………………………………………………………………………………………….    52

2.6.2.1 تغییرات در مازاد تجدید ارزیابی دارایی­ها……………………………………………………………………         53

2.6.2.2 سود یا زیان اکچوئری در طرح­های مزایای معین………………………………………………………..          54

2.6.2.3 تعدیلات تسعیر ارز……………………………………………………………………………………………………….     56

2.6.2.4 سود (زیان) ناشی از اندازه­گیری مجدد دارایی­های مالی آماده برای فروش………………… 59

2.6.2.5 بخش اثربخش سود (زیان­های) مربوط به ابزارهای مصون سازی در مصون سازی……… 61

2.6.2.6 تعدیلات سنواتی…………………………………………………………………………………………………………….   63

2.6.2.7 تعدیلات تجدید طبقه­بندی…………………………………………………………………………………………..     64

2.6.3 شیوه گزارشگری سود جامع……………………………………………………………………………………………………..    65

2.7 شیوه نوین ارائه صورت­های مالی……………………………………………………………………………………………………….    68

2.7.1 سیر تحول نحوه­ی ارائه­ی صورت­های مالی……………………………………………………………………………..       70

2.7.2 اهداف اساسی روش نوین ارائه­ی صورت­های مالی………………………………………………………………….        72

2.7.3 اصول ارائه­ی صورت­های مالی (منطبق با IAS1)…………………………………………………………………..       73

2.7.3.1 یکپارچگی………………………………………………………………………………………………………………………  73

2.7.3.2 تفکیک…………………………………………………………………………………………………………………………..  74

2.7.4 شکل و طبقه­بندی……………………………………………………………………………………………………………………   76

2.7.5 تعریف بخش­ها و گروه­ها………………………………………………………………………………………………………….    79

2.7.6 صورت­های مالی……………………………………………………………………………………………………………………….   82

2.7.6.1 صورت وضعیت مالی …………………………………………………………………………………………………….    82

2.7.6.2 صورت سود (زیان) جامع……………………………………………………………………………………………..      83

2.7.6.3 صورت جریان وجه نقد ………………………………………………………………………………………………..     84

بخش دوم: پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………      86

2.1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….           87

2.2 تحقیق­های قبلی درمورد نوسانات سود جامع……………………………………………………………………………………      87

2.3 تحقیق­های قبلی درمورد رابطه ریسک با سود جامع…………………………………………………………………………       91

2.3.1 رابطه­ی معیارهای نوسانات سود و معیار ریسک بازار………………………………………………………………        91

2.3.2 قیمت­گذاری معیارهای نوسانات سود………………………………………………………………………………………      94

2.4 تحقیق­های قبلی درمورد قدرت پیش­بینی­کنندگی سود جامع……………………………………………………….          96

2.5 سایر تحقیقات در مورد سود جامع………………………………………………………………………………………………….       100

2.6 جمع بندی……………………………………………………………………………………………………………………………………….   109

فصل سوم: روش اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………………………       112

3.1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………….  113

3.2 مدل مفهومی و فرضیه­های تحقیق…………………………………………………………………………………………………       113

3.2.1 مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..     113

3.2.2 فرضیه­های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………     118

3.3 روش کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………     118

3.4 قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………..    119

3.4.1 قلمرو موضوعی……………………………………………………………………………………………………………………..     119

3.4.2 قلمرو مکانی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..      119

3.4.3 قلمرو زمانی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………      119

3.5 روش نمونه­گیری…………………………………………………………………………………………………………………………….     119

3.6 روش گردآوری داده­ها……………………………………………………………………………………………………………………..     120

3.7 معرفی و نحوه­ی محاسبه متغیرها …………………………………………………………………………………………………       120

3.8 روش آزمون فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….       123

3.8.1 روش آزمون فرضیه­ی اول…………………………………………………………………………………………………….       123

3.8.2 روش آزمون فرضیه دوم………………………………………………………………………………………………………..      123

3.8.3 روش آزمون فرضیه سوم……………………………………………………………………………………………………….      125

3.8.4 روش آزمون فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………       127

3.8.5 روش آزمون فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………………..      128

3.9 مباحث آماری ………………………………………………………………………………………………………………………………..    129

3.10 خلاصه فصل ……………………………………………………………………………………………………………………………….    134

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………………      135

4.1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………  136

4.2 جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………………………….    137

4.3 نتایج………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 137

4.3.1 آزمون فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………………..     137

4.3.2 آزمون فرضیه دوم………………………………………………………………………………………………………………….     139

4.3.3 آزمون فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………………     144

4.3.4 آزمون فرضیه چهارم…………………………………………………………………………………………………………….       150

4.3.5 آزمون فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………………………….     154

4.4 خلاصه و جمع­بندی ………………………………………………………………………………………………………………………     157

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………….       158

5.1 مرور و جمع­بندی …………………………………………………………………………………………………………………………..     159

5.2 نتایج آزمون فرضیه­های تحقیق………………………………………………………………………………………………………      161

5.2.1 نتایج آزمون فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………      161

5.2.2 نتایج آزمون فرضیه دوم………………………………………………………………………………………………………..      162

5.2.3 نتایج آزمون فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………………..     162

5.2.4 نتایج آزمون فرضیه چهارم…………………………………………………………………………………………………….      163

5.2.5 نتایج آزمون فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………………………     164

5.3 محدودیت­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..     164

5.4 پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………….  165

5.4.1 پیشنهادت کاربردی………………………………………………………………………………………………………………..    165

5.4.2 پیشنهادات برای تحقیق­های آتی…………………………………………………………………………………………..       166

5.5 خلاصه فصل ………………………………………………………………………………………………………………………………….    167

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………….           I

فهرست شکل­ها

 

شکل 2.1 خصوصیات کیفی اطلاعات مالی بر اساس SFAC8 ……………………………………………………………..       69

شکل 2.2 اصول اساسی ارائه صورت­های مالی …………………………………………………………………………………………     73

شکل 2.3 مبانی تفکیک منابع …………………………………………………………………………………………………………………   75

شکل 2.4 مجموعه صورت­های مالی …………………………………………………………………………………………………………   76

شکل 2.5 روش مستقیم تهیه صورت جریان وجه نقد…………………………………………………………………………….       84

شکل 3.1 مدل مفهومی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………    117

شکل 3.2 انواع الگوهای برآورد و آزمون­های انتخاب الگو ………………………………………………………………………        134

شکل 4.1 مقایسه معیارهای نوسانات سود در سال­های مختلف ………………………………………………………….           138

 

 

فهرست جدول­ها

 

جدول 2.1 سیر تطور IAS1 …. ……………………………………………………………………………………………………………….. 47

جدول 2.2 مقایسه سایر اجزای سود جامع در دو استاندارد شماره 6 ایران با IAS1……………………………. 52

جدول 2.3 اجزای مخارج طرح­های معین در IAS19 …………………………………………………………………………..       56

جدول 2.4 نحوه اندازه­گیری و شناسایی دارایی­های مالی در ایران …………………………………………………………        60

جدول 2.5 بخش­ها و گروه­های مختلف صورت­های مالی مطابق با IAS1 ……………………………………………          77

جدول 2.6 خلاصه تحقیقات خارجی در مورد سود جامع …………………………………………………………………….          104

جدول 2.7 خلاصه تحقیقات داخلی در مورد سود جامع ………………………………………………………………………         108

جدول 4.1 آمارهای توصیفی معیارهای نوسانات سود …………………………………………………………………………          138

جدول 4.2 آمارهای توصیفی نوسانات نسبی سود………………………………………………………………………………….        139

جدول 4.3 آزمون رتبه­بندی ویلکاکسون ……………………………………………………………………………………………….      139

جدول 4.4 آمارهای توصیفی فرضیه دوم ………………………………………………………………………………………………       140

جدول 4.5 نتایج آزمون آماری جارک- برا برای متغیرهای فرضیه دوم ……………………………………………… 141

جدول 4.6 نتایج آزمون لیمر برای مدل­های فرضیه دوم ………………………………………………………………………         141

جدول 4.7 نتایج آزمون هاسمن برای مدل­های فرضیه دوم …………………………………………………………………          142

جدول 4.8 نتایج حاصل از برازش مدل­های رگرسیونی فرضیه دوم …………………………………………………….           143

جدول 4.9 آمارهای توصیفی فرضیه سوم …………………………………………………………………………………………….        145

جدول 4.10 نتایج آزمون آماری جارک- برا برای متغیرهای فرضیه سوم ………………………………………….. 146

جدول 4.11 نتایج آزمون لیمر برای مدل­های فرضیه سوم …………………………………………………………………..         146

جدول 4.12 نتایج آزمون هاسمن برای مدل­های فرضیه سوم …………………………………………………………….           147

جدول 4.13 نتایج حاصل از برازش مدل­های رگرسیونی فرضیه سوم …………………………………………………           149

جدول 4.14 آمارهای توصیفی فرضیه چهارم ……………………………………………………………………………………….        150

جدول 4.15 نتایج آزمون آماری جارک- برا برای متغیرهای فرضیه چهارم ……………………………………….. 151

جدول 4.16 نتایج آزمون لیمر برای مدل­های فرضیه چهارم ………………………………………………………………           151

جدول 4.17 نتایج آزمون هاسمن برای مدل­های فرضیه چهارم ………………………………………………………….           152

جدول 4.18 نتایج حاصل از برازش مدل­های رگرسیونی فرضیه چهارم ………………………………………………           153

جدول 4.19 آمارهای توصیفی فرضیه پنجم …………………………………………………………………………………………       154

جدول 4.20 نتایج آزمون آماری جارک- برا برای متغیرهای فرضیه پنجم ………………………………………… 155

جدول 4.21 نتایج آزمون لیمر برای مدل­های فرضیه پنجم ………………………………………………………………..          155

جدول 4.22 نتایج آزمون هاسمن برای مدل­های فرضیه پنجم ……………………………………………………………          156

جدول 4.23 نتایج حاصل از برازش مدل­های رگرسیونی فرضیه پنجم ………………………………………………..           157
چکیده:

گزارشگری سود جامع در یک صورت عملکرد واحد مسئله­ای بحث­برانگیز است. موافقان گزارشگری سود جامع در یک صورت عملکرد واحد بر این باورند که سود (زیان) اندازه­گیری شده بر مبنای جامع عملکرد شرکت را بهتر از سایر اندازه­گیری­های سود، نشان می­دهد در حالی­که مخالفان معتقدند “سایر اجزای سود جامع” متشکل از اقلامی است که به دلیل ماهیت موقتی و غیرعادی خود از دوره­ای به دوره­ی دیگـر تغییر می­کنند و لذا گـزارش کردن آنها همـراه با نتایج کسب و کار اصلی منجـر به افزایش نوسانات سـود و ریسک شرکت و همچنین کاهش قدرت پیش­بینی سـود می­شود. در نتیجه، انتخاب شیوه­ای از گزارشگری سود که عملکرد شرکت را بهتر و کامل­تر نشان دهد، اهمیت ویژه­ای دارد. از این رو، در این تحقیق به دنبال پاسخ به این پرسش آغازین هستیم که آیا ارائه سایر اجزای سود جامع ذیل صورت سود (زیان) دوره (رویکرد ارائه یک صورت عملکـرد واحـد) منجـر به سـوءتعبیر از عملکرد اصلی شرکت می­شود یا خیـر؟ به منظور پاسخ به این سوال می­بایست به مقایسـه رابطـه بین معیارهای نوسانات سـود با ریسک و قیمت بازار سهام شـرکت پرداخت. همچنین می­بایست به مقایسـه قدرت پیش­بینی­کنندگی معیارهای سـود (سـود خالص و سـود جامع) در پیش­بینی جریان وجه نقد عملیاتی دوره بعد و سود خالص دوره بعد پرداخت و سپس با توجه به کلیه نتایج بدست آمده در حد مناسب به سوال آغازین تحقیق پاسخ داد. لازم به ذکر است که این مقایسه با استفاده از داده­های شرکت­های پذیرفتـه شـده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره 1382-1391 و به وسیله­ی رگرسیون خطی چندگانه و آزمون F صورت گرفت. نتایج بررسی­ها نشان داد که سود جامع دارای ماهیت پر نوسان­تری نسبت به سـود خالص است ولی این برتـری به لحاظ آماری معنی­دار نیست. همچنین، نوسانات سایر اجزای سود جامع با ریسک و قیمـت بازار سهام شرکت رابطـه معنی­داری ندارد. بر همین اساس، نتایج این تحقیق از رویکرد ارائه یک صورت عملکـرد واحـد حمایت می­کند. علاوه­براین نتایج نشان داد که سود خالص قدرت پیش­بینی بیشتری برای پیش­بینی جریان وجه نقد عملیاتی دوره بعد و سود خالص دوره بعد دارد. این موضوع که بیانگر اهمیت و کاربـرد سـود خالص در تعیین عملکـرد آتی شـرکت است، نشان می­دهـد که می­بایست کماکان سود خالص در قالب یک قلم جداگانه در صورت عملکرد مالی نشان داده شود.

 

کلید واژه: سود جامع، سود خالص، ریسک شرکت، نوسانات سود

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید