دانشگاه شیراز

دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی

 

پایان‌نامه دکتری در رشته حسابداری

 

 

مدل­بندی رابطه بین دارایی­های نامشهود و عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

 

 استاد راهنما:

دکتر محمد نمازی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                   صفحه

 

فصل اول: کلیات پژوهش. 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- بیان مساله پژوهش… 3

1-3- اهمیت پژوهش… 6

1-4- اهداف پژوهش… 7

1-5- سوال­های پژوهش… 8

1-6- فرضیه­های پژوهش… 9

1-7- روش انجام پژوهش… 12

1-7-1- جامعه و نمونه آماری.. 12

1-7-2- روش گردآوری داد­ه­ها 13

1-7-3- روش تجزیه و تحلیل داده­ها 14

1-8- متغیرهای پژوهش… 15

1-9- استفاده­کنندگان از نتایج ‌پژوهش… 15

1-10- تعریف واژه­های کلیدی.. 15

1-10-1- دارایی­های نامشهود. 15

1-10-2- اموال فکری.. 16

1-10-3- کیو توبین.. 16

1-10-4- ارزش افزوده اقتصادی.. 16

1-11- ساختار پژوهش… 17

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش. 18

2-1- مقدمه. 19

2-2- مبانی نظری.. 20

2-2-1- تاریخچه دارایی­های نامشهود و اهمیت این دارایی­ها 20

2-2-2- ماهیت دارایی­های نامشهود. 21

 

 

عنوان                                                                                                                              صفحه

2-2-3- روش­های ارزیابی دارایی­های نامشهود. 24

2-2-3-1- روش­های ارزیابی مبتنی بر نسبت.. 25

2-2-3-2- روش­های ارزیابی مبتنی بر اندازه 26

2-2-3-3- روش­های ارزیابی ترکیبی.. 27

2-2-4- الزامات گزارشگری دارایی­های نامشهود. 28

2-3- رابطه دارایی­های نامشهود با عملکرد شرکت.. 31

2-4- پیشینه پژوهش… 36

2-4-1- پیشینه داخلی.. 36

2-4-2-  پیشینه خارجی.. 44

2-5- خلاصه فصل.. 54

فصل سوم: روش اجرای پژوهش… 55

3-1- مقدمه. 56

3-2- سوال­های پژوهش… 57

3-3- روش پژوهش… 58

3-4- قلمرو پژوهش… 59

3-5- جامعه پژوهش… 59

3-6- مدل پژوهش… 60

3-7- فرضیه­های پژوهش… 62

3-8- متغیرهای پژوهش… 67

3-8-1- متغیرهای مستقل.. 67

3-8-2- متغیرهای وابسته. 69

3-8-3- متغیرهای کنترلی.. 71

3-9- روش گردآوری داده‌ها 71

3-10- روش­های آماری مورد استفاده در پژوهش… 72

3-10-1- آزمون تفاوت میانگین.. 72

3-10-2- ضریب همبستگی.. 74

3-10-3- مدل­سازی معادله ساختاری.. 74

3-11- روایی و پایایی پژوهش… 77

3-12- خلاصه فصل.. 78

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌ها 79

4-1- مقدمه. 80

4-2- آمار توصیفی داده­ها 80

4-3- آزمون استنباطی.. 83

 

عنوان                                                                                                                              صفحه

4-3-1- آزمون فرضیه اول. 91

4-3-2- آزمون فرضیه دوم. 92

4-3-3- آزمون فرضیه سوم. 93

4-3-4- آزمون فرضیه چهارم. 94

4-3-5- آزمون فرضیه پنجم. 94

4-3-6- آزمون فرضیه ششم. 95

4-3-7- آزمون فرضیه هفتم. 96

4-3-8- آزمون فرضیه هشتم. 96

4-3-9- آزمون فرضیه نهم. 97

4-3-10- آزمون فرضیه دهم. 98

4-3-11- آزمون فرضیه یازدهم. 98

4-3-12- آزمون فرضیه دوازدهم. 99

4-3-13- آزمون فرضیه سیزدهم. 100

4-3-14- آزمون فرضیه چهاردهم. 101

4-3-15- آزمون فرضیه پانزدهم. 101

4-3-16- آزمون فرضیه شانزدهم. 102

4-3-17- آزمون فرضیه هفدهم. 103

4-3-18- آزمون فرضیه هجدهم. 103

4-3-19- آزمون فرضیه نوزدهم. 104

4-3-20- آزمون فرضیه بیستم. 105

4-3-21- آزمون فرضیه بیست و یکم. 105

4-3-22- آزمون فرضیه بیست و دوم. 106

4-3-23- آزمون فرضیه بیست و سوم. 107

4-3-24- آزمون فرضیه بیست و چهارم. 108

4-4- تحلیل­های اضافی.. 110

4-4-1- گروه خودرو، ماشین­آلات و فلزات.. 110

4-4-2- گروه شیمیایی و دارویی.. 115

4-4-3- گروه معادن و کانی­ها 118

4-4-4- گروه سایر صنایع. 122

4-4-5- آزمون کلی.. 126

4-5- خلاصه فصل.. 131

فصل پنجم: بحث، نتیجه­گیری و پیشنهادها 132

5-1- مقدمه. 133

عنوان                                                                                                                              صفحه

5-2- مروری بر نتایج به دست آمده از پژوهش… 133

5-3- بحث و نتیجه­گیری.. 140

5-4- پیشنهادهای پژوهش… 144

5-5- پیشنهادهایی برای پژوهشگران آتی.. 145

5-6- محدودیت­های پژوهش… 146

5-7- استفاده­کنندگان نتایج این پژوهش… 147

5-8- خلاصه فصل.. 149

 

منابع و مآخذ

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..151

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..154

پیوست‌ها

پیوست شماره 1-شرکت­های مورد بررسی……………………………………………………………………………………………………………..165

پیوست شماره 2-نحوه محاسبه هزینه سرمایه در فرمول ارزش افزوده اقتصادی………………………………………………….168

 

 

فهرست جدول‌ها

 

عنوان و شماره                                                                                               صفحه

 جدول 2-1: خلاصه نتایج پژوهش­های داخلی 43

 جدول 2-2: خلاصه نتایج پژوهش­های خارجی 52

 جدول 3-1: شرکت­های مورد بررسی 60

 جدول 3-2: نحوه محاسبه متغیرهای مستقل پژوهش 69

 جدول 3-3: نحوه محاسبه متغیرهای وابسته پژوهش 70

 جدول 3-4: فرمول­های آماری مورد استفاده در این پژوهش 73

 جدول 4-1: طبقه­بندی صنایع در این مطالعه 81

 جدول 4-2: شاخص­های آماری مربوط به متغیرهای مستقل و وابسته 83

 جدول 4-3: نتایج حاصل از آزمون کولموگروف-اسمرینف 90

 جدول 4-4: نتایج حاصل از آزمون کروسکال-والیس 90

 جدول 4-5: نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول 91

 جدول 4-6: نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم 92

 جدول 4-7: نتایج حاصل از آزمون فرضیه سوم 93

 جدول 4-8: نتایج حاصل از آزمون فرضیه چهارم 94

 جدول 4-9: نتایج حاصل از آزمون فرضیه پنجم 95

 جدول 4-10: نتایج حاصل از آزمون فرضیه ششم 95

 جدول 4-11: نتایج حاصل از آزمون فرضیه هفتم 96

 جدول 4-12: نتایج حاصل از آزمون فرضیه هشتم 97

 جدول 4-13: نتایج حاصل از آزمون فرضیه نهم 97

 جدول 4-14: نتایج حاصل از آزمون فرضیه دهم 98

 جدول 4-15: نتایج حاصل از آزمون فرضیه یازدهم 99

 جدول 4-16: نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوازدهم 99

 جدول 4-17: نتایج حاصل از آزمون فرضیه سیزدهم 100

 جدول 4-18: نتایج حاصل از آزمون فرضیه چهاردهم 101

 جدول 4-19: نتایج حاصل از آزمون فرضیه پانزدهم 102

 جدول 4-20: نتایج حاصل از آزمون فرضیه شانزدهم 102

 جدول 4-21: نتایج حاصل از آزمون فرضیه هفدهم 103

 جدول 4-22: نتایج حاصل از آزمون فرضیه هجدهم 104

 جدول 4-23: نتایج حاصل از آزمون فرضیه نوزدهم 104

 جدول 4-24: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیستم 105

عنوان و شماره                                                                                               صفحه

 جدول 4-25: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیست و یکم 106

 جدول 4-26: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیست و دوم 107

 جدول 4-27: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیست و سوم 107

 جدول 4-28: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیست و چهارم 108

 جدول 4-29: خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه­ها 109

 جدول 4-30: ضرایب و معناداری رابطه دارایی­های نامشهود و عملکرد (گروه اول) 112

 جدول 4-31: شاخص­های آماری مربوط به گروه خودرو، ماشین­آلات و تجهیزات 114

 جدول 4-32: ضرایب و معناداری رابطه دارایی­های نامشهود و عملکرد (گروه دوم) 116

 جدول 4-33: شاخص­های آماری مربوط به گروه شیمیایی و دارویی 118

 جدول 4-34: ضرایب و معناداری رابطه دارایی­های نامشهود و عملکرد (گروه سوم) 120

 جدول 4-35: شاخص­های آماری مربوط به گروه معادن و کانی­ها 122

 جدول 4-36: ضرایب و معناداری رابطه دارایی­های نامشهود و عملکرد (گروه چهارم) 124

 جدول 4-37: شاخص­های آماری مربوط به گروه سایر صنایع 125

 جدول 4-38: ضرایب و معناداری رابطه دارایی­های نامشهود و عملکرد. 128

 جدول 4-39: شاخص­های آماری مدل کلی.. 130

 جدول 5-1: خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه­ها 135

 جدول 5-2: خلاصه نتایج حاصل از آزمون­های تحلیلی اضافی.. 137

 

 

فهرست شکل‌ها

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

شکل 2-1- انواع دارایی­های شرکت 22

شکل 2-2- منابع مبنایی برای سودآوری شرکت.. 35

شکل 3-1- مدل پژوهش… 61

شکل 4-1- گروه صنایع مورد بررسی.. 82

شکل 4-2- مقادیر استاندارد شده اموال فکری.. 84

شکل 4-3- مقادیر استاندارد شده دارایی­های نامشهود. 84

شکل 4-4- مقادیر استاندارد شده سود خالص… 85

شکل 4-5- مقادیر استاندارد شده لگاریتم فروش خالص… 85

شکل 4-6- مقادیر استاندارد شده اهرم مالی.. 86

شکل 4-7- مقادیر استاندارد شده بازده دارایی­ها 86

شکل 4-8- مقادیر استاندارد شده بازده حقوق صاحبان سهام. 87

شکل 4-9- مقادیر استاندارد شده بازده سرمایه­گذاری شده 87

شکل 4-10- مقادیر استاندارد شده ارزش افزوده اقتصادی.. 88

شکل 4-11- مقادیر استاندارد شده اضافه ارزش بازار نسبت به دفتری.. 88

شکل 4-12- مقادیر استاندارد شده کیو توبین.. 89

شکل 4-13- مقادیر استاندارد شده ارزش افزوده بازار 89

شکل 4-14- مدل مربوط به دارایی­های نامشهود و عملکرد (گروه اول: خودرو، ماشین­آلات و تجهیزات) 111

شکل 4-15- مدل مربوط به دارایی­های نامشهود و عملکرد (گروه دوم: شیمیایی و دارویی) 115

شکل 4-16- مدل مربوط به دارایی­های نامشهود و عملکرد (گروه سوم: معادن و کانی­ها) 119

شکل 4-17- مدل مربوط به دارایی­های نامشهود و عملکرد (گروه چهارم: سایر صنایع) 123

شکل 4-18- مدل مربوط به دارایی­های نامشهود و عملکرد. 127
چکیده

 

هدف این مطالعه، بررسی رابطه بین دارایی­های نامشهود و عملکرد شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و مدل­بندی آن است. بنابراین پژوهـش حاضر کاربـردی بوده و از نـوع پژوهش­های شبه­تجربی است. با استفاده از بانک­های اطلاعاتی موجود، 146 شرکت برای دوره 12 ساله 1380 تا 1391 در 4 گروه طبقه­بندی شد و مورد بررسی قرار گرفت.

دارایی­های نامشهود نیز به دو گروه دارایی­های نامشهود ثبت شده و ثبت نشده تقسیم­بندی شد. دارایی­های نامشهود ثبت شده از صورت­های مالی و یادداشت­های همراه آن استخراج گردید. برای محاسبه دارایی­های نامشهود ثبت نشده از متغیرهای جایگزین (کیو توبین و اضافه ارزش بازار نسبت به ارزش دفتری) استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی جزئی با در نظر گرفتن متغیرهای کنترلی نشان داد که بین دارایی­های نامشهود ثبت شده شرکت­های مورد بررسی و عملکرد مالی آن­ها، بجز سود خالص، رابطه مثبت معنا­داری وجود ندارد. همچنین بین دارایی­های نامشهود ثبت شده و عملکرد اقتصادی نیز، بجز ارزش افزوده اقتصادی، رابطه مثبت معنا­داری وجود ندارد. در حالی که این رابطه در مورد دارایی­های نامشهود ثبت شده در سطح همه گروه­ها و در کل روشن نیست، در مورد دارایی­های نامشهود ثبت نشده بر عکس می­باشد. یعنی ارتباط بین دارایی­های نامشهود ثبت نشده و عملکرد، مثبت معنادار است. با وجود ارتباط معنادار بین دارایی­های نامشهود ثبت نشده و معیارهای عملکرد، شدت این ارتباط برای دارایی­های نامشهود ثبت نشده نیز قوی­تر از دارایی­های نامشهود ثبت شده است. بیشترین همبستگی مثبت معنا­دار بین نسبت کیوتوبین و نسبت بازده دارایی­ها و اضافه ارزش بازار نسبت به ارزش دفتری و سود خالص بدست آمد. همچنین در بین معیارهای عملکرد، معیار سود خالص از ارتباط قوی­تری با دارایی­های نامشهود برخوردار بود. آزمون تحلیل­های اضافی حاصل از مدل­سازی معادلات ساختاری نیز نتایج مذکور را تایید نمود. دارایی­های نامشهود در دو مدل عملکرد مالی و عملکرد اقتصادی نیز مورد بررسی قرار گرفتند. در هردو مدل به دست آمده، ضریب مربوط به دارایی­های نامشهود ثبت نشده معنادار بود. همچنین معناداری ضرایب مربوط به متغیرهای کنترلی تاثیر آن­ها را بر روابط بین دارایی­های نامشهود و عملکرد نشان داد. مدل نهایی حاصل از آزمون­ها در عملکرد مالی و اقتصادی به ترتیب به شرح زیر است:

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید