دانشگاه آزاد اسلامی

واحد ارسنجان

دانشکده علوم انسانی، گروه روانشناسی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A.)

گرایش: عمومی   

عنوان:

پیش‌بینی سلامت روان و تاب‌آوری فرزندان بر اساس رضایت زناشویی و سبک‌های دلبستگی مادران

استاد راهنما:

دکتر محبوبه چین آوه 

استاد مشاور:

دکتر صدراله خسروی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

چکیده …………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول :  کلیات

1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………..3

1-2- بیان مسأله…………………………………………………………………………………………..4

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش………………………………………………………………………….8

1-4- اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………9

فصل دوم: پیشینه تحقیق

2-1-مفهوم سلامت روان………………………………………………………………………………11

2-1-1- مفهوم سلامت روان از دیدگاه برخی نظریه پردازان…………………………………………14

2-1-2- اهداف سلامت روان………………………………………………………………………………18

2-1-3- ابعاد سلامت روان……………………………………………………………………………..19

2-1-4- معیارهای سلامت روان…………………………………………………………………………..19

2-2- مفهوم تاب آوری………………………………………………………………………………21

2-2-1- عناصر تاب آوری…………………………………………………………………………..26

2-2-2- ویژگی افراد تاب آور………………………………………………………………………….28

2-2-3- ویژگی های خانواده تاب آفرین…………………………………………………………..30

2-2-4- راهبردهای پرورش تاب آوری درنوجوانان…………………………………………………31

2-3- مفهوم سبک های دلبستگی…………………………………………………………….32

2-3-1- ویژگی های دلبستگی………………………………………………………………….36

2-3-2- اهمیت نظریه دلبستگی…………………………………………………………………….37

2-3-3- علائم دلبستگی کودک به پرستار خود………………………………………………38

2-3-4- دلبستگی در طول زندگی…………………………………………………………..38

2-3-5- ارتباط نظریه دلبستگی با نظریات دیگر…………………………………………….40

2-4- مفهوم رضایت زناشویی……………………………………………………………………….42

2-4-1- پنج مؤلفه در فرایند تعامل زناشویی از منظر برین و مکی……………………………..46

2-4-2- شرایط بقاء خانواده از دیدگاه ژانت و موهر……………………………………………46

2-4-3- عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی………………………………………………………….47

2-4-4- عوامل تعیین کننده موفقیت ازدواج و رضایت زناشویی …………………………………48

2-4-5- مهم ترین عوامل شناخته شده در بهبود کیفیت زندگی زناشویی……………………..48

2-4-6- نظریه های مرتبط با آسیب شناسی زندگی زناشویی………………………………….55

2-5- پیشینه تحقیقاتی در خصوص ارتباط متغیرهای پژوهش……………………………87

2-6- خلاصه و جمع بندی……………………………………………………………………….64

2-7- سوالات پژوهش…………………………………………………………………………64

2-8 تعاریف نظری و عملیاتی اصطلاحات………………………………………………………….65

2-8-1- تعاریف نظری اصطلاحات……………………………………………………………65

2-8-2- تعاریف عملیاتی اصطلاحات………………………………………………………..67

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

3-1- روش پژوهش………………………………………………………………………………..69

3-2- جامعه آماری پژوهش…………………………………………………………………….69

3-3- نمونه آماری و روش نمونه گیری…………………………………………………………….69

3-4- ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………..71

3-5- مراحل اجرای پژوهش…………………………………………………………………80

3-6- روش های آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………80

فصل چهارم: نتایج

4-1- یافته های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش………………………………………82

4-2- ماتریس همبستگی صفر مرتبه متغیرهای پژوهش……………………………………..83

4-3- بررسی یافته های پژوهش……………………………………………………………..84

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………….97

5-2- جمع بندی و نتیجه گیری نهایی………………………………………………………..110

5-3- محدودیت و موانع …………………………………………………………………………111

5-4- پیشنهادهای کاربردی مبتنی بر یافته های پژوهش…………………………………112

5-5- پیشنهادهای پژوهشی مبتنی بر یافته های پژوهش……………………………113

منابع و مأخذ

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………115

منابع لاتین ………………………………………………………………………………………126

پیوست‌ها

پیوست الف- 1: پرسشنامه تاب آوری………………………………………………………..133

پیوست الف- 2:  پرسشنامه سلامت روان……………………………………………………136

پیوست الف- 3: پرسشنامه رضایت زناشویی………………………………………………… 138

پیوست الف- 4: پرسشنامه سبک های دلبستگی………………………………………….142

چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………144

چکیده:

هدف از این پژوهش پیش بینی سلامت روان و تاب آوری فرزندان بر اساس رضایت زناشویی و سبک‌های دلبستگی مادران  بود. روش پژوهش حاضر توصیفی همبستگی از نوع پیش بینی بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان 10 تا 12 ساله دبستان های شهر شیراز که در سال تحصیلی 93-92  مشغول به تحصیل هستند و مادرانشان، تشکیل داده اند. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد  125 نفر از دانش آموزان همراه با مادرانشان به عنوان نمونه آماری تعیین گردید. سپس پرسشنامه های رضایت زناشویی و سبک های دلبستگی برای مادران و پرسشنامه های سلامت روان و تاب آوری برای فرزندان آنان اجرا گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون خطی ساده، رگرسیون چندگانه همزمان مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که رضایت زناشویی و سبک های دلبستگی مادران، بخشی از واریانس سلامت روان و تاب آوری فرزندان را تبیین می کنند. همچنین رضایت زناشویی قدرت پیش بینی کنندگی قوی تری برای سلامت روان و تاب آوری فرزندان دارد.نتایج نشان داد که رضایت زناشویی برای مادران می تواند از اهمیت خاصی برخوردار باشد.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید

 

 

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد علوم و تحقیقات فارس

 دانشگاه علوم و تحقیقات

دانشکده علوم پایه

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»

رشته: روان شناسی بالینی

 

عنوان:

«اثربخشی درمان تلفیقی مدل ماتریکس و «کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی» بر نشخوار فکری،  تنظیم هیجانی، و کاهش عود مصرف در وابستگان به شیشه»

 

تابستان 1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                               صفحه

 

چکیده 1

فصل اول: مقدمه و کلیات پژوهش… 2

1-1 مقدمه. 3

1-2 بیان مسئله. 6

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش… 8

1-4 اهداف پژوهش… 10

1- 5 پرسش ها و فرضیه های پژوهش… 10

1-5-1 پرسش های پژوهش… 10

1-5-2 فرضیه های پژوهش… 11

1- 6 تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها 11

1-6-1 تعاریف نظری.. 11

1-6-1-1 شیشه (مت آمفتامین) 11

1-6-1-2 وابستگی به مواد. 12

1-6-1-3 ذهن آگاهی.. 12

1-6-1-4 نشخوار فکری.. 12

1-6-1-5 تنظیم هیجانی.. 13

1-6-1-6 عود مصرف مواد. 13

1-6-2 تعاریف عملیاتی.. 13

1-6-2-1 وابستگی به مت آمفتامین.. 13

1-6-2-2 ذهن آگاهی.. 13

1-6-2-3 نشخوار فکری.. 13

1-6-2-4 تنظیم هیجانی.. 14

1-6-2-5 عود مصرف مت آمفتامین.. 14

فصل دوم:گسترۀ نظری و بازنگری تحقیقات پیشین.. 16

2-1 مقدمه. 17

2-2 مبانی نظری پژوهش… 17

2-2-1  مت آمفتامین.. 17

2-2-2 عود مصرف مواد. 21

2-2-3 ذهن آگاهی.. 22

2-2-4 اعتیاد. 24

2-2-4-1 اعتیاد و ذهن آگاهی.. 24

2-2-4-2 اعتیاد و استرس… 25

2-2-5  درمان «کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی» یا MBSR.. 26

2-2-6  نشخوار فکری.. 27

2-2-6-1 نشخوار فکری و استرس… 29

2-2-7 تنظیم هیجانی.. 30

2-2-7-1 تنظیم هیجا نی و استرس… 33

2-2-7-2  تنظیم هیجانی و نشخوار فکری.. 33

2-2-8  اعتیاد و موج سوم رفتار درمانی.. 34

2-2-8-1 شناخت درمانی بر پایۀ ذهن آگاهی (MBCT) 36

2-2-8-2  رفتاردرمانی جدلی(DBT) 36

2-2-8-3 درمان قبول و تعهد (ACT) 37

2-2-9 درمان های دیگر بر پایۀ ذهن آگاهی (در درمان اعتیاد) 37

2-2-9-1 مدل پیشگیری از بازگشت بر پایۀ ذهن آگاهی (MBRP) 37

2-2-9-2 خود- طرحواره درمانی معنوی (3-S) 38

2-2-9  تاریخچۀ مواد مخدر منجمله شیشه. 39

2-2-10  تاریخچۀ ذهن آگاهی.. 41

2-2-11  تاریخچۀ  درمان «کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی»  (MBSR) 42

2-2-12  تاریخچۀ درمان های مختلف در درمان اعتیاد. 42

2-2-12-1  درمان های شناختی رفتاری منجمله ماتریکس… 42

2-2-12-2  تلفیق درمان های شناختی رفتاری و ذهن آگاهی.. 43

2-2-13  تاریخچۀ مطالعه دربارۀ نشخوار فکری.. 45

2-2-14  تاریخچۀ مطالعه در بارۀ تنظیم هیجانی.. 45

2-2-15  تئوری ها در خصوص اعتیاد و عود مصرف.. 45

2-2-15-1 تئوری انگیزه 45

2-2-15-2 تئوری جلوگیری از عود مصرف مواد مارلات و گوردون. 46

2-2-15-3  تئوری مواجهه با سرنخ. 46

2-2-15-4 تئوری های زیر بنایی درمان های جلوگیری از عود مصرف مواد. 47

2-2-16  تئوری ها در خصوص نشخوار فکری.. 49

2-2-17  تئوری ها در خصوص تنظیم هیجانی.. 50

2-3 بررسی پژوهش های انجام شده در خصوص موضوع. 51

2-3-1  پیشینه پژوهش در خارج از کشور. 51

2-3-2  پیشینۀ پژوهش در ایران. 60

2-3-3 جمع بندی پیشینۀ پژوهش ها در خارج و ایران. 66

فصل سوم:روش پژوهش… 67

3-1 مقدمه. 70

3-2 طرح کلی پژوهش… 68

3-3 جامعه، نمونه، و روش اندازه گیری.. 68

3-3-1 جامعه. 68

3-3-2 نمونه. 68

3-3-3 روش اندازه گیری (ابزارهای گردآوری داده ها) 69

3-3-3-1 ذهن آگاهی.. 69

3-3-3-2 تنظیم هیجانی.. 70

3-3-3-3 نشخوار فکری.. 71

3-3-3-4 عود مصرف مواد. 71

3-4 روش اجرای پژوهش… 72

3-5 روش تجزیه و تحلیل آماری داده ها 74

3-6  ملاحظات اخلاقی.. 74

فصل چهارم: توصیف و تحلیل داده ها 76

4-1 مقدمه. 77

4-2 بخش اول: آمار توصیفی.. 77

4-3 بخش دوم: یافته های استنباطی.. 78

4-3-1 تحلیل کوواریانس… 78

4-3-2  تحلیل کوواریانس… 80

4-3-3  تحلیل کوواریانس… 81

4-3-4 تحلیل کوواریانس… 83

4-3-5 تحلیل کوواریانس… 84

4-3-6 آزمون ویلکاکسون. 87

4-3-7  آزمون ویلکاکسون. 89

4-4 ضرایب آلفای کرونباخ ابزارهای پژوهشی مورد استفاده در مطالعه. 89

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 90

5-1 مقدمه. 91

5-2 بحث و نتیجه گیری.. 91

5-3 محدودیت های پژوهش… 97

5-4 پیشنهادات.. 98

5-4-1 پیشنهادات پژوهشی.. 98

5-4-2 پیشنهادات کاربردی.. 98

پیوست ها 99

1) مقیاس پاسخ توأم با نشخوار فکری RRS از پرسشنامه سبک های پاسخ  RSQ.. 100

2) مقیاس ذهن آگاهی (MAAS) 103

3) مقیاس دشواری های تنظیم هیجانی   (DERS) 105

آموزش روش درمانی «کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی» 109

منابع و مأخذ. 113

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                             صفحه

جدول 4- 1: خلاصه داده های توصیفی برای متغیرهای مورد مطالعه. 77

جدول 4-2: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته نشخوار فکری در پس آزمون (گروه 1 و3) 78

جدول 4- 3: میانگینهای تعدیل شده متغیر نشخوار فکری در گروههای مختلف در پس آزمون. 79

جدول 4-4: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته نشخوار فکری در پس آزمون (گروه 2 و 3) 80

جدول 4-5: میانگینهای تعدیل شده متغیر نشخوار فکری در گروههای مختلف در پس آزمون. 80

جدول 4 – 6: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته دشواری های تنظیم هیجانی در پس آزمون
(گروه 1 و 3) 81

جدول 4- 7: میانگینهای تعدیل شده متغیر دشواری های تنظیم هیجانی در گروههای مختلف
در پس آزمون. 82

جدول 4-8: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته دشواری های تنظیم هیجانی در پس آزمون
(گروه 2 و 3) 83

جدول 4-9: میانگینهای تعدیل شده متغیر دشواری های تنظیم هیجانی در گروههای مختلف
در پس آزمون. 83

جدول 4-10: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته ذهن آگاهی در پس آزمون. 84

جدول 4-11: میانگینهای تعدیل شده متغیر ذهن آگاهی در گروههای مختلف در پس آزمون. 85

جدول 4-12: توزیع فراوانی میزان عود مصرف در دو گروه تلفیقی و کنترل. 86

جدول 4-13: آزمون ویلکاکسون برای مقایسه عود مصرف در دو گروه تلفیقی و کنترل. 87

جدول 4-14: توزیع فراوانی میزان عود مصرف در دو گروه ذهن آگاهی و کنترل. 88

جدول 4-15: آزمون ویلکاکسون برای مقایسه عود مصرف در دو گروه ذهن آگاهی و کنترل. 89

جدول 4-16 : پایایی  پرسشنامه. 89

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                صفحه

نمودار 4-1: توزیع فراوانی عود مصرف در دو گروه تلفیقی و کنترل. 86

نمودار 4-2: توزیع فراوانی عود مصرف در دو گروه ذهن آگاهی و کنترل. 88

 

 

فصل اول

مقدمه و کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه

اختلال وابستگی یا سوء مصرف مواد که در سالهای اخیر به آسیب اجتماعی تبدیل شده، یک اختلال مزمن و بازگشت کننده است که هزینه های سنگینی برای فرد، خانواده و جامعه دارد. با افزایش فزایندۀ  کاربرد انواع مواد مخدر، نیاز مبرمی برای تحقیقات بیشتر در زمینۀ جلوگیری از مصرف و یا عود مصرف احساس می شود. «سازمان وحدت ملی برای کنترل دارو وجلوگیری از جنایت[1]» اخیراً گزارش کرده است که بیش از دویست میلیون نفر در سراسر جهان هم اکنون مواد مخدر مصرف می کنند و این سازمان اعلام می دارد که مشکلات جهانی مربوط به مواد مخدر کماکان ادامه دارد زیرا اکثر کشورها، افزایش فزاینده در مصرف این مواد را گزارش می دهند تا کاهش آن را ( آپل و کیم-آپل[2]، 2009؛ زگیرسکا[3] و همکاران، 2009).

«مت آمفتامین[4] که به نام «مِت»[5] ، «کریستال»[6] ، و یا «سرعت»[7]  شناخته می شود یک محرک سیستم عصبی و مشتقی از آمفتامین[8] است که به طور گسترده ای در دهۀ 1950 و 1960 به عنوان دارو برای افسردگی و چاقی تجویز می شد» (آنجلینا[9] و همکاران، 2000 ، ص 1). آمارهای کنونی، افزایش فزایندۀ سوء مصرف مت آمفتامین را بیش از دیگر مواد برآورد کرده اند، به عنوان مثال آمار نشان می دهد که بیشتر از 42 میلیون مصرف کننده دائمی مت آمفتامین در سطح جهان وجود دارند، در حالی که به ترتیب حدود 15 میلیون و 10 میلیون نفر مصرف کننده دائمی هروئین[10] و کوکائین[11] وجود دارد (سالداناو بارکر[12]، 2004). در ایران هم در سال های اخیرالگوی مصرف مواد به میزان زیادی تغییر یافته است و سوء مصرف کنندگان مواد در پی تجربۀ مواد

 

جدیدی مانند مت آمفتامین، کراک، و … هستند. در ایران فرم کریستالیزۀ مت آمفتامین (یخ) که به نام «شیشه» شناخته شود، یکی از موادی است که اخیراً به شدت مورد سوء مصرف قرار گرفته است. بنا به گفتۀ نارنجی ها[13] و همکاران (2005)، فراوانی مصرف «شیشه» در کشور ایران 2/5 درصد کل مصرف کنندگان است .

اگرچه بعضی از درمان های اولیه برای اعتیاد به مواد مخدر در کوتاه مدت موثر بوده اند، آنها پس از درمان نرخ بالای عود مصرف را نشان داده اند. از این رو، «اختلالات سوء مصرف مواد»[14] به عنوان «اختلالاتی با عود مزمن»[15] با میزان عود مصرفی بالغ بر 60 درصد عنوان شده اند (میلر[16] و همکاران، 2001). از طرفی، بنا به گفتۀ روزن[17] و همکاران، (2006) مرور مطالعات گذشته نشان می دهد که اثربخشی درمان های نگهدارندۀ دارویی بدون مداخله های روانی- اجتماعی به علت اطاعت دارویی[18] پایین و میزان بالای ریزش[19] ضعیف می باشند و 20 تا 90 درصد از معتادانی که تحت درمان قرار می گیرند دچار بازگشت می شوند. اصطلاح «اختلالاتی با عود مزمن» در مورد مواد مخدری از قبیل مت آمفتامین بیش از سایر مواد صدق می کند، یکی از دلایل این است که برای درمان اعتیاد به آمفتامین ها منجمله مت آمفتامین که زیر گروه این ترکیبات می باشد، درمان دارویی اختصاصی نظیر متادون[20] یا بوپره نورفین[21] (در اپیوئیدها) وجود ندارد.

در پاسخ به نرخ بالای عود مصرف مواد و منجمله مت آمفتامین، درمان های جدید دیگری ابداع شده اند. وارد شدن درمان های بر پایۀ ذهن آگاهی به دنیای درمان، زمینه را برای وارد شدن این درمان به حوزۀ سوء مصرف مواد مخدر مهیا کرده است. در موج سوم روان درمانی ها[22] که به روان درمانی های پست مدرن معروف هستند، فنون شناختی- رفتاری سنتی را با ذهن آگاهی ترکیب می کنند (هیز[23] و همکاران، 2006). امروزه درمان های موج سوم در روان درمانی به جای چالش با شناخت ها، بر آگاهی و پذیرش افراد از احساسات، هیجانات، شناخت ها، و رفتارها (عناصر اساسی در ذهن آگاهی) تأکید دارند.

ذهن آگاهی در غرب از دهۀ 1970 مورد توجه قرار گرفت، از آن زمان به بعد بیش از 240 برنامه بر پایۀ ذهن آگاهی در آمریکای شمالی و اروپا انجام شده است (کایون[24]،2011). رایج ترین روش آموزش ذهن آگاهی، آموزش «کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی»[25] است که به شکل برنامه کاهش استرس و برنامه آرامش آموزی شناخته می شود (کابات- زین[26] ،1990) و در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد.

نشخوار فکری (متغیری در تحقیق)، واژه ای عمومی است و به افکاری اشاره دارد که تکراری، چرخان، خود متمرکز و افسرده کننده اند، به طوری که نقش اساسی در افسردگی دار ند (ری پری[27]، 1997، به نقل از آذرگون و همکاران، 1388). همچنین نتایج تحقیقی که بر روی نمونه ای از افراد مذکر جوان انجام شد، تأثیر نشخوار فکری به عنوان پیش بینی کنندۀ شروع اختلالات سوء مصرف مواد و شدت گرفتن علائم این اختلال در 4 سال آتی به اثبات رسید (نالن هاکسما[28] و همکاران، 2007). در روش درمانی ذهن آگاهی، بیماران آموزش می بینند تا چرخه نشخوار فکری را متوقف کرده و از افکارمنفی خود فاصله گیرند، در واقع  انعطاف پذیری توجه، غنی سازی ذهنی ،توقف نشخوار فکری، اصلاح باورهای مثبت و منفی غلط، و همچنین چالش با باورهای منفی مربوط به هیجانات، باعث کاهش افسردگی و نشخوارفکری می شود (تیزدیل[29] و همکاران، 2000).

از سویی، تنظیم هیجان (متغیر دیگر در تحقیق) شامل همه راهبردهای آگاهانه و غیر آگاهانه می شود که برای افزایش، حفظ، و کاهش مؤلفه های هیجانی، رفتاری و شناختی یکِ پاسخ هیجانی به کار برده می شود (گارنفسکی[30] و همکاران، 2001). گرینبرگ و پای ویو[31] (1997، به نقل از برزلین[32] و همکاران، 2002)، اختلال در تنظیم هیجانی را به  عنوان علت آسیب شناسی زیربنایی سوء مصرف مواد و بیماریهای روحی بیان می کنند. هیز و فلدمن[33] (2004) بیان می دارند که آموزش های ذهن آگاهی، مداخله بالینی رو به گسترشی برای تقویت تنظیم هیجانی می باشند.

امروزه محققان به نقش نشخوار فکری و تنظیم هیجانی در ایجاد و ابقاء انواع مختلف اختلالات روانی پی برده اند. هدف قرار دادن آسیب پذیری هایی از قبیل نشخوار فکری و تنظیم هیجانی که روی آوری به مواد و عود مصرف را تسهیل می کنند باید اولویت درمانی رویکردهای جدید درمانی در این گروه از بیماران باشد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید

 

واحد رشت

دانشکده علوم انسانی

گروه آموزشی روانشناسی

پایان ­نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد

رشته: روانشناسی  

گرایش: عمومی

عنوان:

اثر بخشی آموزش راهبرد­های فراشناخت و خلاقیت بر خود پندارۀ تحصیلی

استاد راهنما:

دکتر حسن احدی

استاد مشاور:

دکتر محسن مشکبید حقیقی

بهمن 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                              صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق. 2

1-مقدمه 3

1-1بیان مسأله: 4

1-2هداف پژوهش… 7

الف )هدف اصلی: 7

ب)اهداف فرعی: 7

1-3 فرضیه‏های پژوهش: 7

1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق. 7

1-5 تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها 8

1-5-1تعریف مفهومی راهبردهای فراشناختی: 8

1-5-2تعریف مفهومی خلاقیت: 9

1-5-3تعریف مفهومی خود پنداره تحصیلی: 9

1-5-4 تعریف عملیاتی راهبردهای فراشناختی: 9

1-5-5 تعریف عملیاتی خلاقیت: 9

1-5-6 تعریف عملیاتی خودپندارۀ تحصیلی: 9

1-6 متغیرهای تحقیق: 10

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش و پیشینه تحقیق. 11

2-مقدمه : 12

2-1تعریف فراشناخت.. 12

2-1-1 راهبردهای فراشناختی. 13

2-1-1-1 خودآموزی. 16

2-1-1-2 خودبازبینی. 16

2-1-1-3 خودپرسی. 16

2-1-1-4 خود نظم دهی. 17

2-1-1-5 تدریس دو جانبه 17

2-1-1-6 بازآموزی اسنادی. 18

2-1-2 راهبردهای براون در بارهی کمک به فراشناخت دانشآموزان. 18

2-1-3 راهبردهای گوستا برای پرورش فراشناخت دانشآموزان. 20

2-1-4 ویژگی راهبردهای فراشناختی. 23

2-1-5 ارزشیابی رشد توانایی های فراشناختی. 27

2-2تعاریف خلاقیت.. 27

2-2-1 اهمیت خلاّقیت.. 31

2-2-2 مراحل خلاّقیت.. 31

2-2-3 ویژگی های مهم در خلاقیت.. 32

2-2-4 عوامل مؤثر در خلاّقیت و رشد آن. 34

2-2-5 خلاّقیت از دیدگاه مکاتب مختلف.. 35

2-2-5-1 مکتب رفتارگرایی: 35

2-2-5-2 مکتب روانکاوی : 36

2-2-6 ویژگیهای افراد خلاق. 37

2-2-6-1 ویژگیهای شناختی افراد خلاق. 37

2-2-6-2 ویژگیهای انگیزشی افراد خلاق. 37

2-2-6-3 ویژگیهای شخصیتی افراد خلاق. 38

2-2-7پرورش خلاّقیت و ایدهپردازی در دانشآموزان. 42

2-2-8 اصول تورنس… 43

2-2-9 الگوی پرورش خلاقیت ویلیافر. 44

2-3 خود پنداره 46

2-3-1 تعاریف خود پنداره 47

2-3-2منابع تشکیل دهندۀ خود پنداره 49

2-3-3 ابعاد خودپنداره 50

2-3-4 رشد و تغییر خود پنداره 51

2-3-5 عوامل موثر بر رشد خودپنداره 52

2-3-6اهمیت خودپنداره 53

2-3-7 اجزا و عناصر خودپنداره 54

2-3-8 ویژگیهای خود پنداره 56

2-3-9 الگوهای نظری خودپنداره 58

2-3-9-1الگوهای تک بعدی : 58

2-3-9-2الگوی چند بعدی خودپنداره 59

2-4 پیشینه تحقیق. 63

2-4-1 مروری بر پیشینه داخلی. 63

2-4-2 مروری بر پیشینه خارجی. 64

فصل سوم:روش اجرای تحقیق. 69

3- مقدمه 70

3-1روش تحقیق. 70

3-2 جامعه آماری. 70

3-3 نمونه و روش نمونه گیری. 70

3-4 ابزارهای تحقیق. 71

3-5 روش اجرای تحقیق. 72

3-5-1 بسته آموزشی راهبردهای فراشناختی. 72

3-5-2 بستۀ آموزشی خلاقیت.. 72

3-6 روش تحلیل دادهها 72

فصل چهارم: یافته های پژوهش… 73

4- مقدمه 74

4-1توصیف داده ها 75

4-2 یافته های استنباطی. 78

4-3 فرضیه اول پژوهش… 79

4-4 فرضیه دوم پژوهش… 80

4-5 فرضیه سوم پژوهش… 82

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 83

5-1 بحث و نتیجه گیری: 84

5-1-1بحث و بررسی فرضیه اول: 84

5-1-2 بحث و بررسی فرضیه دوم: 84

5-1-3 بحث وبررسی سوم فرضیه سوم 85

5-2محدودیتها و مشکلات تحقیق. 87

5-2-1 محدودیتهای در اختیار: 87

5-2-2محدودیتهای خارج از اختیار: 88

5-3 پیشنهادها 88

5-3-1 پیشنهادهای کاربردی. 88

5-3-2 پیشنهاد برای سایر پزوهشگران. 89

پیوست ها 90

منابع و مآخذ. 109

منابع فارسی. 109

منابع انگلیسی. 112

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                            صفحه

جدول4- 1 شاخصهای توصیفی خودپنداره تحصیلی. 75

جدول ۴ – 2 بررسی نرمال بودن توزیع بر اساس آزمون کولموگروف – اسمیرنف به تفکیک گروه 78

جدول ۴ – 3 همگنی ضرایب رگرسیون- بررسی اثر گروه و پیش آزمون بر خودپنداره تحصیلی. 79

جدول ۴ – 4  تحلیل کوواریانس- بررسی اثر گروه بر خودپنداره تحصیلی. 80

جدول ۴–5  همگنی ضرایب رگرسیون- بررسی اثر گروه (آموزش خلاقیت) و پیش آزمون بر خودپنداره تحصیلی  81

جدول 4 – 6 تحلیل کوواریانس- بررسی اثر گروه (آموزش خلاقیت) بر خودپنداره تحصیلی. 82

جدول 4- 7- نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس خودپنداره تحصیلی مربوط به بررسی روش آموزش خلاقیت، فراشناخت و گروه گواه 82

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                            صفحه

نمودار 2-1 گزارش درصدی سئوال های درک مطلبی که دانش آموزی قبل، به هنگام، و پس از آموزش فراشناختی درست پاسخ داده است. 25

نمودار 2-2 : ویژگیها و خصوصیات افراد خلاّق. 41

نمودار 4-1 میانگین خودپنداره تحصیلی به تفکیک گروه و آزمون. 76

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                               صفحه

شکل 2-1 الگوی خودپندارۀ تک بعدی. 59

شکل 2-2 الگوی عامل مستقل خودپنداره 59

شکل 2-3 الگوی عامل همبسته خود پنداره 60

شکل 2-4 الگوی جبرانی خودپنداره 60

شکل 2-5 الگوی طبقه ای (خودپندارۀ تحصیلی) 61

شکل2-6 الگوی سلسله مراتبی. 62

شکل 4– 1 بافت نگار مربوط به نمرات پیش آزمون گروه آزمایشی1 (آموزش فراشناخت) 76

شکل 4 – 2 بافت نگار مربوط به نمرات پس آزمون گروه آزمایشی 1 (آموزش فراشناخت) 77

شکل 4 – 3 بافت نگار مربوط به نمرات پیش آزمون گروه آزمایشی2(آموزش خلاقیت) 77

شکل 4 – 4 بافت نگار مربوط به نمرات پس آزمون گروه آزمایشی 2 (آموزش خلاقیت) 78

شکل ۴ – 5 همگنی ضرایب رگرسیون- بررسی اثر گروه و پیش آزمون بر خودپنداره تحصیلی. 79

شکل ۴ – 6  همگنی ضرایب رگرسیون- بررسی اثر گروه (آموزش خلاقیت) و پیش آزمون بر خودپنداره تحصیلی  81

 

فصل اول کلیات تحقیق

 

 

1- مقدمه

از برجسته­ترین ویژگیهای انسان و اساس تداوم حیات قدرت اندیشه است. و یکی از کمبود­های حسرت­بار  در بسیاری از دانش آموزان و در مراحل بعد بزرگسالان، ناتوانی آن­ها در بیان اندیشه و حل مسئله و به نوعی ابداء و نوآوری می­باشد. اگر چه انسان در طول زندگی خویش هرگز از تفکّر و اندیشه فارغ نبوده وبا نیروی تفکّر صحیح، تصمیم گرفته و توانسته است به حل مسائل و مشکلات بپردازد و به رشد و تعالی نایل گردد. ولی لازمه­ی درست اندیشیدن و تفکر خلاّق، حل مسئله، تمرین اسـت.با توجه به اینکه از پیچیده­ترین و عالی­ترین جلوه­های اندیشه انسان تفکّر خلاّق است. لازم است دانش آموزان با اندیشه­های زیبا خو بگیرند. بنابراین مهمترین نقش مربی این است که دانش آموزانرا به این راه هدایت کند و از راهبرد­های مختلفی استفاده نماید. از جمله این راهبرد­ها آموزش فرا شنـاخت و آموزش دست سازه­های خلاّق اسـت که در سال­های اخیر مورد توجه آموزش و پرورش قرار گرفته­است. تجربه نشان می­دهد که اگر مفاهیم روان شناسی شناختی و فرا شناختی و کار­های عملی (دست سازه­ها) خوب توصیف کنیم و آموزش دهیم شاهد پیشرفت چشمگیری در جهت پرورش نسلی خلاّق با قدرت حل مسئله بالا و شکوفایی استعداد­ها در زمینه­های مختلف تحصیلی در آموزش و پرورش خواهیم بود. که به نوعی این امر سسب با رفتن عزت نفس در نوجوانان ما خواهد شد و در پی آن بر افزایش خود پندارۀ تحصیلی افزوده می­گردد.

این مفاهیم با بسیاری از اعتقادات، متخصصان آموزش و پرورش تناسب دارد. یعنی با حمایت از یادگیری فعال و نه منفعل و با قائل بودن ارزش برای تفاوت­های فردی و با احساس درباره­ی اینکه دانش آموزان انسان­های جامع­ای هستند. دانش آموزان اغلب سعی می­کنند، آموزش­هایی را دنبال کنند، در حالی که عقیده­ای درباره­ی کاری که انجام می­دهند، ندارند و غالباً از تشریح روش­های خودشان برای حل مسائل ناتوان هستند. و یا قادر به نوآوری و ساخت نیستند. اگر رفتار هوشمندانه به عنوان محصول تعلیم و تربیت گسترش پیدا کند، باید راهبرد­های آموزشی که بطور هدفمند سوگیری شده و توانایی­های فراشناخت و تفکّر خلاّق، و ساخت و تولید ابزاری جدید که بر گرفته از فکر و ایدۀ نو برای ایجاد بازار کار را گسترش می­دهد، در روش­های تدریس آموزش و پرورش برنامه ریزی شود.

جالب توجه است که آموزش مستقیم فراشناخت ممکن است مفید نباشد، زیرا وقتی راهبرد­های حل مسأله به دانش آموزان تکلیف می­شود به جای اینکه به وسیله­ی خود آن­ها ایجاد شود ممکن است عملکرد آن چندان مطلوب نباشد، باید توجه کرد که وقتی فرا شناخت تدریس می­شود  فشار اضافی  به دانش آموزان برای تمرکز بیشتر وارد نشود.

از راههای مختلفی می توان توانایی فرا شناخت و خلاّقیت دانش آموزان را افزایش داد. از جمله این روش­ها طرح سؤال و الگو دادن به دانش آموزان می باشد (درویزه1377) در این رابطه پالینسکار[1]و براون[2] آموزش دوجانبه را مطرح کردند.

علاوه­بر­این، بزرگسالان هدف­ها و منظور­شان را به وسیله­ی هماهنگی ماهرانه­­ی راهبرد­های متنوع پیشرفت می­دهند که شامل تولید کردن، سازمان­دهی، ارزیابی و تدوین گفته­های خود، می­باشد. بر عکس، دانش­آموزانی

که در فرآیند  حل مسئله مشکل دارند روش­های متفاوت و ناآگاهانه­ای را برای ترکیب کردن به کار می­برند که نقش برنامه­ریزی را به حداقل می­رساند و عمدتاً بدون کنترل فراشناختی عمل می­کنند (مکاچن[3] 1981،به نقل از دلاپازو گرام،1977)

در پژوهش حاضر محقق در صدد است اثرآموزش راهبرد­های فراشناختی (سکستون وهمکاران 1977)   TREE[4]و خلاقیت را برخودپندارۀ تحصیلی دانش­آموزان دختر با استفاده ازپنج خرده فرایند راهبرد­های فرا شناختی  و آموزش خلاقیت برای ایجاد تفکّر خلاّق با توجه به اصول ویلیامز و تورنس  بررسی کند.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید

 

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد علوم تحقیقات هرمزگان

 

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته: روان شناسی (M.A)

گرایش:  روان شناسی تربیتی

 

                                  

موضوع:

 اثر بخشی آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مساله بر افزایش رضایت زناشویی بیماران معتاد درطول درمان، کلینیک درمانی و بازتوانی پویا، شهرستان بندرلنگه در سال 1392

استاد راهنما:

دکتر عبدالوهاب سماوی

سال تحصیلی: 1393-1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                           صفحه

چکیده 1

فصل اول – کلیات تحقیق

1-1 مقدمه 3

1-2  بیان مساله 4

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق. 7

1-4 فرضیه ها 8

1-5 اهداف تحقیق 9

1-5-1 هدف اصلی پژوهش… 9

1-5-2- اهداف جزیی تحقیق 9

1-6 تعریف اصطلاحات و واژه گان. 9

1-6-1 تعاریف نظری. 10

1-6-2  تعاریف عملیاتی. 11

فصل دوم – مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1  مقدمه 13

2-2 آشنایی با مهارتهای خودآگاهی و حل مساله 13

2-3 مهارت خود آگاهی و اجزا آن. 15

2-3-1  شناخت ویژگی های جسمانی و بدنی 15

2-3-2  شناخت توانایی ها و مهارت های خود 15

2-3-3  شناخت افکار و گفتگوهای درونی 15

2-3-4 شناخت افکار باورها و ارزشهای خود 16

2-3-5 شناخت اهداف خود: 16

2-4 عوامل مؤثر در رشد خودآگاهی. 16

2-4-1  مسئولیت پذیری. 17

2-5  اهمیت خودآگاهی در روابط زوجین. 17

2-6 حل مساله 17

2-7 حل مساله اجتماعی و روانشناسی بالینی. 18

2-8 فرآیند حل مساله شامل 5 گام است.. 20

2-8-1 ادراک خویشتن. 20

2-8-2 تعریف مساله 20

2-8-3 تهیه فهرستی از راه حل های مختلف.. 20

2-8-4 تصمیم گیری 21

2-8-5  امتحان کردن راه حل انتخابی 21

2-9  چهارچوب نظری. 22

2-10 حل مساله و کاربرد آن. 24

2-11  کاربردهای حل مساله 25

2-12 فرایند 5 مرحله ای نزو. 25

2-13 فرآیند حل مساله از دیدگاه گلد فرید. 26

2-14 مفهوم حل مساله از دیدگاه های مختلف.. 27

2-15 ابعاد و دسته بندی مهارتهای زندگی. 28

2-16 مهارت همدلی. 29

2-17 اهمیت همدلی در روابط زوجین. 30

2-18  اجزاء همدلی. 30

2-19 راه های رسیدن به همدلی. 31

2-20 مهارت برقراری ارتباط مؤثر. 31

2-20-1 اهمیت ارتباط مؤثر در روابط زوجین. 32

2-20-2 عناصر اصلی ارتباط. 32

2-21 مهارت مدیریت خشم. 32

2-22 اهمیت کنترل خشم در روابط زوجین. 33

2-23 شیوه های مدیریت خشم. 33

2-24 مهارت رفتار جرات مندانه 34

2-25 اهمیت رفتار جرات مندانه 34

2-26 مهارت مدیریت استرس.. 35

2-27 انواع مقابله با استرس.. 35

2-28 راهبرد های مقابله با استرس.. 35

2-29 مهارت تفکر خلاق. 37

2-30 اهمیت خلاقیت در زندگی زناشویی. 37

2-31 مهارت حل مساله 37

2-32 عوامل تاثیر گذار در حل مساله اجتماعی. 40

2-32-1  عوامل ژنتیکی. 40

2-32-2 ویژگی های شخصیتی 41

2-32-3 عاطفه 41

2-32-4 خوش بینی – بدبینی. 41

2-32-5 امید 41

2-32-6 کمال گرایی 42

2-33 عوامل مؤثر موقعیتی و بافتی در حل مساله اجتماعی. 42

2-34 انواع مسائل 43

2-35 ویژگی های افراد فاقد توان حل مساله و تصمیم گیری و اهمیت مهارت حل مساله در روابط زوجین 45

2-36 تعریف ازدواج. 46

2-37 رضایت زناشویی. 47

2-38 چارچوب نظری پژوهش در زمینه رضایت زناشویی. 48

2-38-1 نظریه عقلانی – هیجانی الیس 48

2-38-2 نظریه چرخه زندگی زناشویی. 48

2-38-3 نظریه مدل اجتماعی نای 49

2-38-4 دیدگاه ژست اسپری 50

2-38-5 نظریه ارتباطات.. 51

2-38-6 نظریه های سیستمی 51

2-38-7 نظریه‏های بین نسلی 52

2-39  خانواده و اهمیت آن. 52

2-40 جایگاه خانواده 53

2-41 تعیین نقش های خانواده 53

2-42 خانواده و جامعه پذیری 54

2-43 خانواده و رضایت زناشویی. 54

2 -44 عوامل موثر بر رضایت زناشویی. 57

2-45  ویژگی خانواده های سالم. 60

2-46 خصوصیات زوجین سالم. 61

2-48 مشکلات ارتباطی معمول در زوجین. 62

2 -49 استرس زناشویی و تعاملات کلامی و غیر کلامی زوجین. 62

2-50 استرس زناشویی، رضایتمندی زناشویی و رضایتمندی جنسی. 64

2-51 تعارض زناشویی. 65

2-52  مراحل رشد تعارضات زناشویی. 66

2-53 عوامل مؤثر بر از بین رفتن روابط عاطفی و زناشویی :(مراحل چهار گانه مرگ عاطفی) 67

2-54 سلامت هیجان و رضایت زناشویی. 69

2-55 حل مشکل مشارکت آمیز. 69

2-56 حل مساله اشتراکی، چهار جانشین بسیار رایج دارد 69

2-57 مراحل روش حل مشکل از طریق مشارکت 70

2-58 راهبردهای کنار آمدن با مشکلات زناشویی 71

2-59 پنج قاعده برای ایجاد ارتباط سازنده و مؤثر در زندگی زناشویی. 72

2-60 روشهای بهبود روابط زناشویی. 73

2-61  بررسی رضایت زناشویی در مراحل مختلف زندگی 74

2-62 رویکردهای زوج درمانی برای بهتر شدن روابط زناشویی 75

2-63 پیشینه تحقیق. 76

2-64 تحقیقات داخلی 76

2-65  تحقیقات خارجی 81

2-66 خلاصه و جمع بندی. 85

فصل سوم – روش تحقیق

3-1 مقدمه 87

3-2 روش انجام پژوهش 87

3-3 طرح پژوهشی. 87

3-4 جامعه آماری 88

3-5 روش نمونه گیری 88

3-6 شیوه ی اجرا 88

3-7 ابزار گرد آوری اطلاعات.. 90

3-7-1 روش اجرا 92

3-7-2 نحوه تصیح و نمره گذاری. 93

3-7-3 شیوه تعبیر و تفسیر. 94

3-8 اعتبار و روایی. 95

3-10 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 96

فصل چهارم – نتایج

4-1 مقدمه 98

4-2 یافته های توصیفی. 98

4-3 یافته های استنباطی. 99

فصل پنجم – بحث و نتیجه گیری

5-1تفسیر نتایج. 107

5-2 تفسیر نتایج حاصل از بررسی های گوناگون از طریق پاسخ به فرضیه های مطرح شده 107

5-3 نتیجه گیری کلی. 111

5-4 محدودیت‏های تحقیق. 111

5-5 پیشنهادات.. 112

5-5-1 پیشنهادات کاربردی. 112

5-5-2 پیشنهادات برای تحقیقات بعدی. 113

فهرست منابع

منابع فارسی 115

منابع غیر فارسی. 119

پیوست

پیوست الف: جلسات برگزاری کلاس های آموزش مهارت خودآگاهی و حل مساله 125

پیوست ب: پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ. 129

چکیده انگلیسی 133

 

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

جدول(3-1)  طرح پژوهش… 87

جدول (3-2) شیوه ی اجرا 89

جدول(3-3) روش نمره گذاری. 93

جدول (3-4) نمرات هریک از مقیاسهای فرعی به شرح زیر محاسبه می شود . 94

جدول شماره (4-1) یافته های توصیفی متغیرهای گروه آزمایش… 98

جدول شماره (4-2) 99

جدول شماره (4-3) آزمون برابری واریانس ها 99

جدول شماره (4-4) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی و حل مسأله بر ارتباط زناشویی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 100

جدول شماره(4-5) آزمون برابری واریانس ها 101

جدول شماره (4-6) جدول خلاصه تحللیل  کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خود آگاهی و حل مسأله بر اوقات فراغت با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 101

جدول شماره (4-7) آزمون برابری واریانس ها 102

جدول شماره (4-8) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی و حل مسأله بر مدیریت مالی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 103

جدول شماره (4-9) آزمون برابری واریانس ها 103

جدول شماره (4-10)جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثرهای آموزش مهارت حل مسأله بر روابط جنسی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 104

جدول شماره (4-11) آزمون برابری واریانس ها 104

جدول شماره (4-12) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی وحل مسأله بر رضایت زناشویی (کل) با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 105

 

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

شکل4-1 فرآیند حل مساله از دیدگاه گلدفرید. 26

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1-1 مقدمه

در میان تمامی نهادهای اجتماعی، خانواده بهترین تاثیر را دارد. خانواده فراگیرترین واحد اجتماعی است و بهنجاری و نا بهنجاری جامعه در گرو شرایط عمومی خانواده است و هیچ یک از آسیب های اجتماعی فارغ از تاثیر خانواده نیست ( نوابی نژاد، 1386 ).

از جمله مشکلات جوامع بشری به ویژه هنگامی که افراد آن به علت عدم وجود عدالت اجتماعی، ضعف اصول اخلاقی، فقر و فساد، از هم پاشیدگی های کانون خانوادگی و امثالهم درگیر مشکلات عدیده اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جسمانی و روانی می باشند، مسئله اعتیاد و یا به بیان صحیح تر آن، بیماری اعتیاد بوده وهست. این بیماری گسترش جهانی داشته وامروزه بخش بزرگی از مبتلایان به این بیماری  را جوانان تشکیل می دهند که در بروز آن جریانات جاری وحاکم بر محیط خانواده به ویژه روابط عاطفی میان زن وشوهر و فرزندان آنان نقش به سزایی دارد.  بدیهی است که محیط های خانوادگی ناسالم و بیمار و فقدان احساس رضایت مندی در اعضاء، افزایش آسیب پذیری آنان را در برابر این بیماری باعث می شود.

مواجهه و چالش موفقیت آمیز با مشکلات اعتیاد و عوامل اثر گذار بر ناهنجاری های میان خانواده، بخشی از زندگی روزمره هر فرد معتاد می باشد .اما هر فردی در زندگی با مشکلاتی روبرو می شوند که باید برای آنها راه حل های صحیح و منطقی بیابند. برخی در برابر مشکلات، راه حل های نامناسبی را بر می گزینند اما باید به خاطر داشت که با اندکی تامل و اندیشه می توان از میان دهها راه حل ممکن، بهترین آنها را انتخاب کرد تا کمترین آسیب را در برابر مشکل ایجاد شده، تجربه نمود. این تصور که همه مشکلات قابل حل هستند غیر منطقی و خلاف واقعیت است. با این وجود اگر زمان کافی به بررسی جامع، منطقی و خلاقانه مشکلاتمان اختصاص دهیم، اغلب آنها قابل حل بوده و استرسی برای ما ایجاد نخواهد کرد. اکثر افراد خیلی برای حل مشکلات خود وقت نمی گذارند و لذا بسیاری از راه حل های موجود را نادیده می گیرند. اندیشه های سطحی و تصمیم گیری  های سریع و عجولانه معمولاً به حل کارآمد مشکل نمی انجامد چرا که در چنین تفکری مسایل عمیق و مهم از نظر دور می مانند.آنچه در سازگاری با مشکلات مورد توجه است تسلط فرد به محیط و احساس کنار آمدن با خودش است. به عبارت دقیقتر، فرد باید  با آگاهی از رفتار خود  موانع محیطی را شناسایی و در جهت رسیدن به اهداف خود آنها را حذف کند و محیط خود را به شیوه نو سازماندهی نماید. و از طرف دیگر با مسائل منفی درون خود که او را از اهداف خود منحرف می سازد، نیز کنار آید. (نوابی نژاد، 1386)

اما واکنش ما نسبت به موقعیت های تنش زا مربوط به توانایی خود آگاهی و حل مسئله ما می باشد. زیرا آگاهی از نقاط ضعف و قوت خود و توانایی حل مسئله بر روی متغییرهای رفتاری، عاطفی و شناختی همانند نومیدی، باورهای غیر منطقی، اعتماد به نفس، انتظار موفقیت و غیره، اثر می گذارد. همچنین حل مسئله بر روی تاثیر منفی حوادث زندگی و ایجاد افسردگی متمرکز می شود. حل مسئله یک فعالیت عادی زندگی می باشد و دارای یک ارتباط نزدیک با حوادث زندگی می باشد. علاوه بر این ثبات آن، نقش مهمی بر روی منابع فردی، تاثیرات محیطی و تاثیرات فرهنگی در زندگی مردم ایفا می کند. بنابراین ایجاد و حفظ روابط صمیمانه و ارضای نیازهای عاطفی و روانی در جریان ازدواج یک مهارت و هنر است و علاوه بر سلامت روانی و تجاری سالم اولیه نیازمند کسب مهارتها و انجام وظایف خاص است. از این رو برای افزایش رضایت زناشویی  افراد معتاد اقدام به ترک که نیازمند حمایت اجتماعی برای مقابله با مشکلات  می باشند. می توان به این افراد با استفاده از آموزش مهارتهای زندگی  کمک کرد تا رضایتمندی زناشویی را بالاتر برده  و سطح سلامت روانی را بهبود بخشید. همچنانچه که در این پژوهش بر مبنای مهارت خودآگاهی و  حل مسئله سعی شده است با بهروری از شیوه آموزش مهارت خود آگاهی و حل مساله، رضایت مندی زناشویی در این افراد (معتادین )  رشد داده شود تا بهداشت روانی و بهزیستی جامعه دستخوش تغیرات مثبتی شود.

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید

 

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد علوم و تحقیقات(گیلان)

 

پایان نامه:

برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی بالینی

 

موضوع:

اثر بخشی گروه درمانی به شیوه شناختی ـ رفتاری بر کاهش احساس تنهایی و افزایش خودکارآمدی عمومی بیماران مبتلا به افسردگی اساسی

 

 

استاد راهنما

دکتر بهمن اکبری

زمستان 93

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

چکیده پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

فصل اول (کلیات پژوهش)

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3

اهمیت و ضرورت پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

تعاریف مفهومی و عملیاتی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

تعاریف مفهومی متغیرها………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 9

تعاریف عملیاتی متغیرها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

فصل دوم (ادبیات و پیشینه ی پژوهش)

پیشگفتار……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 13

اختلال افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

تعریف افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

انواع افسردگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 20

نظریه های افسردگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 25

جنسیت و افسردگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 32

تفاوت های فردی و افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

تأثیر افسردگی بر ابعاد زندگی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

علائم افسردگی اساسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 36

علل افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

ویژگی ها و ابعاد تشخیصی اختلال افسردگی…………………………………………………………………………………………………………….. 43

درمان افسردگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

روان درمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

روان درمانی از دیدگاه های مختلف ………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

دارو درمانی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

شوک درمانی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

شناختی درمانی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 50

درمان شناختی- رفتاری …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

فرایندهای درمان شناختی- رفتاری ……………………………………………………………………………………………………………………………. 56

راهبردها و فنون رویکرد شناختی- رفتاری…………………………………………………………………………………………………………………. 61

آموزش مثبت نگری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 66

احساس تنهایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

سبب شناسی احساس تنهایی………………………………………………………………………………………………………………………………………. 70

احساس تنهایی در بیماری های نوروتیک…………………………………………………………………………………………………………………… 72

خودکارآمدی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 74

تأثیر خودکارآمدی بر سلامت ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 76

عوامل مرتبط با احساس کارآمدی………………………………………………………………………………………………………………………………. 78

پیشینه ی پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

پژوهش های انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………………………………………………………….. 79

پژوهش های انجام شده در خارج از کشور…………………………………………………………………………………………………………………. 82

فصل سوم (روش‌شناسی)

روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 87

جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………….. 87

ابزارهای اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 87

روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 89

روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

خلاصه­ی پروتکل درمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 89

فصل چهارم (تجزیه و تحلی داده ها)

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 94

یافته­های توصیفی و جمعیت شناختی…………………………………………………………………………………………………………………………. 95

تحلیل یافته­های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

فصل پنجم (بحث و نتیجه گیری)

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 109

بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 111

محدودیت ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 117

پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 118

پیشنهادها پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 118

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 120

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 124

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 127

چکیده­ی انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 138

 

فهرست جداول

جدول شماره1-4: توزیع نمونه ها به تفکیک جنسیت…………………………………………………………………………………………… 95

جدول شماره2-4: فراوانی مربوط به سطح تحصیلات نمونه ها…………………………………………………………………………….. 95

جدول شماره3-4: شاخص های توصیفی مربوط به سن افراد نمونه………………………………………………………………………. 96

جدول شماره4-4: فراوانی مربوط به وضعیت تأهل نمونه ها………………………………………………………………………………… 97

جدول شماره5-4: شاخص های توصیفی مربوط به شغل………………………………………………………………………………………. 97

جدول شماره6-4: میانگین اولیه نمرات پیش آزمون و پس آزمون متغیرهای خودکارآمدی و احساس تنهایی…………… 98

جدول شماره7-4: میانگین­های تعدیل شده مربوط به متغیرهای خودکارآمدی و احساس­تنهایی……………………………… 99

جدول شماره8-4: آزمون باکس برای بررسی همگنی ماتریس واریانس – کوواریانس …………………………………………. 101

جدول شماره9-4: آزمون لوین برای بررسی یکسانی واریانس ها…………………………………………………………………………. 101

جدول شماره10-4: نتایج آزمون تحلیل­کوواریانس چندمتغیره در مورد اثر متغیر­مستقل بر متغیرهای­وابسته………….. 101

جدول شماره11-4: نتایج آزمون تعقیبی برای مقایسه جفتی میانگین­ها در خودکارآمدی و احساس تنهایی…………….. 102

جدول شماره12-4: آزمون لوین برای بررسی یکسانی واریانس ها………………………………………………………………………. 103

جدول شماره13-4: نتایج تحلیل کوواریانس اثر روش درمانی بر افزایش خودکارآمدی عمومی……………………………. 103

جدول شماره14-4: نتایج آزمون تعقیبی برای مقایسه جفتی میانگین­ها در متغیرخودکارآمدی………………………………… 103

جدول شماره15-4: آزمون لوین برای بررسی یکسانی واریانس ها………………………………………………………………………. 104

جدول شماره16-4: نتایج تحلیل کوواریانس اثر روش درمانی بر احساس تنهایی…………………………………………………. 105

جدول شماره17-4: نتایج آزمون تعقیبی برای مقایسه جفتی میانگین­ها در خودکارآمدی و احساس تنهایی…………….. 105

جدول شماره18-4: نتایج تحلیل­کوواریانس مربوط به اثر متغیر­مستقل بر مؤلفه­های احساس تنهایی………………………. 96

 

فهرست نمودارها

نمودار شماره1-4: نمودار فراوانی  ستونی مربوط به تفکیک جنسیت…………………………………………………………………….. 95

نمودار شماره2-4: نمودار مربوط به فراوانی سطح تحصیلات گروه آزمایش و گروه کنترل……………………………………. 96

نمودار شماره3-4: نمودار مربوط به فراوانی سن افراد در گروه های آزمایش و کنترل……………………………………………. 96

نمودار شماره4-4: نمودار مربوط به وضعیت تأهل گروه آزمایشی و گروه نمونه…………………………………………………… 97

نمودار شماره5-4: نمودار فراوانی شغل در گروه آزمایشی و گروه کنترل……………………………………………………………….. 98

نمودار شماره6-4: نمودار خطی بین متغیرهای تصادفی کمکی و متغیر وابسته……………………………………………………… 100

نمودار شماره7-4: نمودار مربوط به میانگین های پس آزمون متغیر خودکارآمدی در گروه ها………………………………. 104

نمودار شماره8-4: نمودار مربوط به میانگین­های پس­آزمون متغیر احساس تنهایی در گروه ها……………………………… 106

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

مقدمه

واقعیت این است که افسردگی، بیماری شایع عصر ماست و این بیماری نه فقط در جامعه­ی ایران بلکه در کشورهای مختلف جهان روندی فزاینده دارد. بیماری افسردگی با اینکه اختلالی شایع و آزار دهنده در سطح جامعه است، هنوز به عنوان یک برچسب نامطلوب در میان مردم شناخته می­شود. به همین دلیل، گاهی افراد تمایل دارند احساس افسردگی را انکار کنند یا تنها به عوامل استرس­زای محیط نسبت دهند. اختلال افسردگی با شیوع گسترده­ای با حدود 12-5 درصد در مردان و 25-10 درصد در زنان، به عنوان سرماخوردگی روانی از سالها پیش مورد توجه بوده است(سادوک و سادوک[1]، 2007، ص97). این در حالی است که آمار موجود حاکی از افزایش روزافزون مبتلایان به این بیماری است. در سبب شناسی این اختلال نیز از عوامل چندی یاد نموده­اند که عوامل زیست شناختی، توارث و عوامل روانی و اجتماعی از آن جمله­اند. متناسب با سبب شناسی این اختلال، شیوه های درمانی گوناگونی پیشنهاد شده است. زیرا افسردگی اگر درمان نشود یک بیماری ناتوان کننده و مزمن می­شود که بهترین دوران عمر شخص را به هدر می دهد. اما در صورت درمان به موقع و صحیح می تواند از عواقب بعدی آن جلوگیری شود. یکی از این رویکردها؛ درمان شناختی- رفتاری است که از دهه­ی 1970 برای درمان انواع بیماران افسرده مطرح شد و سودمندی آن در برخی از پژوهش ها تأیید گردیده است(به نقل از رنجبر و همکاران، 1389، ص300).

اغلب صاحب نظران براین باورند که اختلال افسردگی به دلیل اینکه از شیوع بالایی برخوردار است، روان درمانی فردی نمی­تواند پاسخگوی این مشکل باشد(مهرابی و همکاران، 1383، ص7). از این رو، گروه درمانی شناختی- رفتاری که از نظر هزینه و مدت درمان با صرفه تر است، جایگزین مناسبی در روان درمانی فردی گردیده است. همچنین، به تجربه اثبات شده است که گروه درمانی در بیشتر اختلالات روانی مؤثر بوده است. به این دلیل که فرد در گروه، نحوه ی برخورد خود را با اجتماع می­بیند و این امر باعث رشد بینش و بصیرت او می شود. ضمن اینکه تجارب جدیدی را برای برقراری ارتباط با دیگران آموخته، و ضمن آشنایی با افراد جدید، احساس قدرت می­کند و اعتماد به نفس وی بالا می­رود(عظیمی و همکاران، 1382، ص 54).

در همین راستا، مؤلفه های شناختی متعددی از جمله احساس تنهایی و کارآمدی عمومی در تبیین اختلال افسردگی اساسی مطرح شده اند. از نظر محققان افراد افسرده دچار احساس تنهایی هستند و به دلیل عدم گرایش به فعالیت خاص، بیشتر فرصت های ارتباط‌ اجتماعی را از دست می‌دهند(دیوریو ، 2003؛ ترجمه نجاریان، 1381). همچنین، این افراد به دلیل خودکارآمدی پایین، سطح تلاش و فعالیت و نیز موفقیت آنها تحت­الشعاع قرار می گیرد(مایباک و مورفی ، 1995؛ به نقل از سعید و همکاران، 1390، ص18). به نظر می­رسد که در فرایند درمان گروه درمانی شناختی- رفتاری، احساس تنهایی افراد افسرده، که گویای کاستی ها و کمبودهایی در برقراری پیوندهای عاطفی و اجتماعی در آنها می باشد، تخفیف پیدا می­کند. و خودکارآمدی عمومی که در واقع اطمینان خاطری است که شخص درباره ی انجام یک فعالیت خاص احساس می کند، در این بیماران افزایش می یابد.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید