دانشگاه آزاد اسلامی

واحد علوم تحقیقات هرمزگان

 

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته: روان شناسی (M.A)

گرایش:  روان شناسی تربیتی

 

                                  

موضوع:

 اثر بخشی آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مساله بر افزایش رضایت زناشویی بیماران معتاد درطول درمان، کلینیک درمانی و بازتوانی پویا، شهرستان بندرلنگه در سال 1392

استاد راهنما:

دکتر عبدالوهاب سماوی

سال تحصیلی: 1393-1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                           صفحه

چکیده 1

فصل اول – کلیات تحقیق

1-1 مقدمه 3

1-2  بیان مساله 4

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق. 7

1-4 فرضیه ها 8

1-5 اهداف تحقیق 9

1-5-1 هدف اصلی پژوهش… 9

1-5-2- اهداف جزیی تحقیق 9

1-6 تعریف اصطلاحات و واژه گان. 9

1-6-1 تعاریف نظری. 10

1-6-2  تعاریف عملیاتی. 11

فصل دوم – مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1  مقدمه 13

2-2 آشنایی با مهارتهای خودآگاهی و حل مساله 13

2-3 مهارت خود آگاهی و اجزا آن. 15

2-3-1  شناخت ویژگی های جسمانی و بدنی 15

2-3-2  شناخت توانایی ها و مهارت های خود 15

2-3-3  شناخت افکار و گفتگوهای درونی 15

2-3-4 شناخت افکار باورها و ارزشهای خود 16

2-3-5 شناخت اهداف خود: 16

2-4 عوامل مؤثر در رشد خودآگاهی. 16

2-4-1  مسئولیت پذیری. 17

2-5  اهمیت خودآگاهی در روابط زوجین. 17

2-6 حل مساله 17

2-7 حل مساله اجتماعی و روانشناسی بالینی. 18

2-8 فرآیند حل مساله شامل 5 گام است.. 20

2-8-1 ادراک خویشتن. 20

2-8-2 تعریف مساله 20

2-8-3 تهیه فهرستی از راه حل های مختلف.. 20

2-8-4 تصمیم گیری 21

2-8-5  امتحان کردن راه حل انتخابی 21

2-9  چهارچوب نظری. 22

2-10 حل مساله و کاربرد آن. 24

2-11  کاربردهای حل مساله 25

2-12 فرایند 5 مرحله ای نزو. 25

2-13 فرآیند حل مساله از دیدگاه گلد فرید. 26

2-14 مفهوم حل مساله از دیدگاه های مختلف.. 27

2-15 ابعاد و دسته بندی مهارتهای زندگی. 28

2-16 مهارت همدلی. 29

2-17 اهمیت همدلی در روابط زوجین. 30

2-18  اجزاء همدلی. 30

2-19 راه های رسیدن به همدلی. 31

2-20 مهارت برقراری ارتباط مؤثر. 31

2-20-1 اهمیت ارتباط مؤثر در روابط زوجین. 32

2-20-2 عناصر اصلی ارتباط. 32

2-21 مهارت مدیریت خشم. 32

2-22 اهمیت کنترل خشم در روابط زوجین. 33

2-23 شیوه های مدیریت خشم. 33

2-24 مهارت رفتار جرات مندانه 34

2-25 اهمیت رفتار جرات مندانه 34

2-26 مهارت مدیریت استرس.. 35

2-27 انواع مقابله با استرس.. 35

2-28 راهبرد های مقابله با استرس.. 35

2-29 مهارت تفکر خلاق. 37

2-30 اهمیت خلاقیت در زندگی زناشویی. 37

2-31 مهارت حل مساله 37

2-32 عوامل تاثیر گذار در حل مساله اجتماعی. 40

2-32-1  عوامل ژنتیکی. 40

2-32-2 ویژگی های شخصیتی 41

2-32-3 عاطفه 41

2-32-4 خوش بینی – بدبینی. 41

2-32-5 امید 41

2-32-6 کمال گرایی 42

2-33 عوامل مؤثر موقعیتی و بافتی در حل مساله اجتماعی. 42

2-34 انواع مسائل 43

2-35 ویژگی های افراد فاقد توان حل مساله و تصمیم گیری و اهمیت مهارت حل مساله در روابط زوجین 45

2-36 تعریف ازدواج. 46

2-37 رضایت زناشویی. 47

2-38 چارچوب نظری پژوهش در زمینه رضایت زناشویی. 48

2-38-1 نظریه عقلانی – هیجانی الیس 48

2-38-2 نظریه چرخه زندگی زناشویی. 48

2-38-3 نظریه مدل اجتماعی نای 49

2-38-4 دیدگاه ژست اسپری 50

2-38-5 نظریه ارتباطات.. 51

2-38-6 نظریه های سیستمی 51

2-38-7 نظریه‏های بین نسلی 52

2-39  خانواده و اهمیت آن. 52

2-40 جایگاه خانواده 53

2-41 تعیین نقش های خانواده 53

2-42 خانواده و جامعه پذیری 54

2-43 خانواده و رضایت زناشویی. 54

2 -44 عوامل موثر بر رضایت زناشویی. 57

2-45  ویژگی خانواده های سالم. 60

2-46 خصوصیات زوجین سالم. 61

2-48 مشکلات ارتباطی معمول در زوجین. 62

2 -49 استرس زناشویی و تعاملات کلامی و غیر کلامی زوجین. 62

2-50 استرس زناشویی، رضایتمندی زناشویی و رضایتمندی جنسی. 64

2-51 تعارض زناشویی. 65

2-52  مراحل رشد تعارضات زناشویی. 66

2-53 عوامل مؤثر بر از بین رفتن روابط عاطفی و زناشویی :(مراحل چهار گانه مرگ عاطفی) 67

2-54 سلامت هیجان و رضایت زناشویی. 69

2-55 حل مشکل مشارکت آمیز. 69

2-56 حل مساله اشتراکی، چهار جانشین بسیار رایج دارد 69

2-57 مراحل روش حل مشکل از طریق مشارکت 70

2-58 راهبردهای کنار آمدن با مشکلات زناشویی 71

2-59 پنج قاعده برای ایجاد ارتباط سازنده و مؤثر در زندگی زناشویی. 72

2-60 روشهای بهبود روابط زناشویی. 73

2-61  بررسی رضایت زناشویی در مراحل مختلف زندگی 74

2-62 رویکردهای زوج درمانی برای بهتر شدن روابط زناشویی 75

2-63 پیشینه تحقیق. 76

2-64 تحقیقات داخلی 76

2-65  تحقیقات خارجی 81

2-66 خلاصه و جمع بندی. 85

فصل سوم – روش تحقیق

3-1 مقدمه 87

3-2 روش انجام پژوهش 87

3-3 طرح پژوهشی. 87

3-4 جامعه آماری 88

3-5 روش نمونه گیری 88

3-6 شیوه ی اجرا 88

3-7 ابزار گرد آوری اطلاعات.. 90

3-7-1 روش اجرا 92

3-7-2 نحوه تصیح و نمره گذاری. 93

3-7-3 شیوه تعبیر و تفسیر. 94

3-8 اعتبار و روایی. 95

3-10 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 96

فصل چهارم – نتایج

4-1 مقدمه 98

4-2 یافته های توصیفی. 98

4-3 یافته های استنباطی. 99

فصل پنجم – بحث و نتیجه گیری

5-1تفسیر نتایج. 107

5-2 تفسیر نتایج حاصل از بررسی های گوناگون از طریق پاسخ به فرضیه های مطرح شده 107

5-3 نتیجه گیری کلی. 111

5-4 محدودیت‏های تحقیق. 111

5-5 پیشنهادات.. 112

5-5-1 پیشنهادات کاربردی. 112

5-5-2 پیشنهادات برای تحقیقات بعدی. 113

فهرست منابع

منابع فارسی 115

منابع غیر فارسی. 119

پیوست

پیوست الف: جلسات برگزاری کلاس های آموزش مهارت خودآگاهی و حل مساله 125

پیوست ب: پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ. 129

چکیده انگلیسی 133

 

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

جدول(3-1)  طرح پژوهش… 87

جدول (3-2) شیوه ی اجرا 89

جدول(3-3) روش نمره گذاری. 93

جدول (3-4) نمرات هریک از مقیاسهای فرعی به شرح زیر محاسبه می شود . 94

جدول شماره (4-1) یافته های توصیفی متغیرهای گروه آزمایش… 98

جدول شماره (4-2) 99

جدول شماره (4-3) آزمون برابری واریانس ها 99

جدول شماره (4-4) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی و حل مسأله بر ارتباط زناشویی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 100

جدول شماره(4-5) آزمون برابری واریانس ها 101

جدول شماره (4-6) جدول خلاصه تحللیل  کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خود آگاهی و حل مسأله بر اوقات فراغت با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 101

جدول شماره (4-7) آزمون برابری واریانس ها 102

جدول شماره (4-8) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی و حل مسأله بر مدیریت مالی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 103

جدول شماره (4-9) آزمون برابری واریانس ها 103

جدول شماره (4-10)جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثرهای آموزش مهارت حل مسأله بر روابط جنسی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 104

جدول شماره (4-11) آزمون برابری واریانس ها 104

جدول شماره (4-12) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی وحل مسأله بر رضایت زناشویی (کل) با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 105

 

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

شکل4-1 فرآیند حل مساله از دیدگاه گلدفرید. 26

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1-1 مقدمه

در میان تمامی نهادهای اجتماعی، خانواده بهترین تاثیر را دارد. خانواده فراگیرترین واحد اجتماعی است و بهنجاری و نا بهنجاری جامعه در گرو شرایط عمومی خانواده است و هیچ یک از آسیب های اجتماعی فارغ از تاثیر خانواده نیست ( نوابی نژاد، 1386 ).

از جمله مشکلات جوامع بشری به ویژه هنگامی که افراد آن به علت عدم وجود عدالت اجتماعی، ضعف اصول اخلاقی، فقر و فساد، از هم پاشیدگی های کانون خانوادگی و امثالهم درگیر مشکلات عدیده اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جسمانی و روانی می باشند، مسئله اعتیاد و یا به بیان صحیح تر آن، بیماری اعتیاد بوده وهست. این بیماری گسترش جهانی داشته وامروزه بخش بزرگی از مبتلایان به این بیماری  را جوانان تشکیل می دهند که در بروز آن جریانات جاری وحاکم بر محیط خانواده به ویژه روابط عاطفی میان زن وشوهر و فرزندان آنان نقش به سزایی دارد.  بدیهی است که محیط های خانوادگی ناسالم و بیمار و فقدان احساس رضایت مندی در اعضاء، افزایش آسیب پذیری آنان را در برابر این بیماری باعث می شود.

مواجهه و چالش موفقیت آمیز با مشکلات اعتیاد و عوامل اثر گذار بر ناهنجاری های میان خانواده، بخشی از زندگی روزمره هر فرد معتاد می باشد .اما هر فردی در زندگی با مشکلاتی روبرو می شوند که باید برای آنها راه حل های صحیح و منطقی بیابند. برخی در برابر مشکلات، راه حل های نامناسبی را بر می گزینند اما باید به خاطر داشت که با اندکی تامل و اندیشه می توان از میان دهها راه حل ممکن، بهترین آنها را انتخاب کرد تا کمترین آسیب را در برابر مشکل ایجاد شده، تجربه نمود. این تصور که همه مشکلات قابل حل هستند غیر منطقی و خلاف واقعیت است. با این وجود اگر زمان کافی به بررسی جامع، منطقی و خلاقانه مشکلاتمان اختصاص دهیم، اغلب آنها قابل حل بوده و استرسی برای ما ایجاد نخواهد کرد. اکثر افراد خیلی برای حل مشکلات خود وقت نمی گذارند و لذا بسیاری از راه حل های موجود را نادیده می گیرند. اندیشه های سطحی و تصمیم گیری  های سریع و عجولانه معمولاً به حل کارآمد مشکل نمی انجامد چرا که در چنین تفکری مسایل عمیق و مهم از نظر دور می مانند.آنچه در سازگاری با مشکلات مورد توجه است تسلط فرد به محیط و احساس کنار آمدن با خودش است. به عبارت دقیقتر، فرد باید  با آگاهی از رفتار خود  موانع محیطی را شناسایی و در جهت رسیدن به اهداف خود آنها را حذف کند و محیط خود را به شیوه نو سازماندهی نماید. و از طرف دیگر با مسائل منفی درون خود که او را از اهداف خود منحرف می سازد، نیز کنار آید. (نوابی نژاد، 1386)

اما واکنش ما نسبت به موقعیت های تنش زا مربوط به توانایی خود آگاهی و حل مسئله ما می باشد. زیرا آگاهی از نقاط ضعف و قوت خود و توانایی حل مسئله بر روی متغییرهای رفتاری، عاطفی و شناختی همانند نومیدی، باورهای غیر منطقی، اعتماد به نفس، انتظار موفقیت و غیره، اثر می گذارد. همچنین حل مسئله بر روی تاثیر منفی حوادث زندگی و ایجاد افسردگی متمرکز می شود. حل مسئله یک فعالیت عادی زندگی می باشد و دارای یک ارتباط نزدیک با حوادث زندگی می باشد. علاوه بر این ثبات آن، نقش مهمی بر روی منابع فردی، تاثیرات محیطی و تاثیرات فرهنگی در زندگی مردم ایفا می کند. بنابراین ایجاد و حفظ روابط صمیمانه و ارضای نیازهای عاطفی و روانی در جریان ازدواج یک مهارت و هنر است و علاوه بر سلامت روانی و تجاری سالم اولیه نیازمند کسب مهارتها و انجام وظایف خاص است. از این رو برای افزایش رضایت زناشویی  افراد معتاد اقدام به ترک که نیازمند حمایت اجتماعی برای مقابله با مشکلات  می باشند. می توان به این افراد با استفاده از آموزش مهارتهای زندگی  کمک کرد تا رضایتمندی زناشویی را بالاتر برده  و سطح سلامت روانی را بهبود بخشید. همچنانچه که در این پژوهش بر مبنای مهارت خودآگاهی و  حل مسئله سعی شده است با بهروری از شیوه آموزش مهارت خود آگاهی و حل مساله، رضایت مندی زناشویی در این افراد (معتادین )  رشد داده شود تا بهداشت روانی و بهزیستی جامعه دستخوش تغیرات مثبتی شود.

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید