بررسی انواع صورخیال در شعر عاشورایی معاصر- قسمت ۱۰ |
و رباعی حضوری بسیار چشمگیر یافتند. و حتی سایر قالبها نظیر قصیده و دوبیتی نیز حرارتی در خود احساس کردند. اما غزل همچنان مرتبهی نخست را داشت و تقریباً از ناموران شعر انقلاب، شخصیتی نمیتوان یافت که غالب آثارش را در این ساخت، نپرداخته باشد، حتی نوگرایان و نوسرایان ادبیات انقلاب اسلامی آثار غزلیشان بیشتر است. از آنجا که تمام شاعران انقلاب اسلامی به مضمون عاشورا میپرداختند، غزل عاشورایی این عهد نیز جایگاهی شایسته دارد.» (شرح منظومهی ظهر، ص۵۲۸) این غزلها که به خصوص در شعر جوانترها، با بیانی تازه و ملموس و همزمان کوبنده و حماسی سروده شده است، کار شاعران عاشورایی را به کار شاعران سبک هندی و مکتب وقوع نزدیک میکند. از دلایلی که میتوان برای گرایش به سبک هندی در شعر معاصر بیان کرد «تازگی زبان این شیوه است. نهضت نوگرایی معاصر با توجه به ویژگیهایی از قبیل ترکیبسازی، آشناییزدایی، حسامیزی و تصویر و ترکیبهای پارادوکسی به این شیوه التفات نشان داد.» (دستی بر آتش، ص۱۷۵) پرداختن به عینیات و حسّیات نیز، کار شاعران مکتب وقوع است که ردپایی در شعر عاشورایی بعد از انقلاب دارد. «از ویژگیهی بارز این سبک، بهکارگیری زبان ساده، صریح و عریان و استفاده از بیان صمیمی و دوست داشتنی در توصیف حالات عاشقانه است که به صورت کاملاً واقعی ــ و نه در عالم خیال ــ مجال بروز و ظهور پیدا میکند، و به تصویر کشیدن این جاذبههای شدید عاطفی و اُنسی به شکل واقعی و طبیعی و در عین حال هنرمندانه، از رسالت پیروان این سبک به شمار میرود. طبیعت سبک وقوع، حضور الزامی آرایههای لفظی و معنوی و اغراقات شاعرانه و بیان متکلفانه را به هیچ روی برنمیتابد و در تبیین حالات واقعی عاشقانه، از زبانی ساده و عریان و بیانی صمیمی به عنوان ابزاری مطمین سود میجوید و جزئیگویی و مضمون پردازی از خصیصههای ذاتی این سبک به شمار میرود.» (شکوه شعر عاشورا، ص۳۴۹) یک نمونه از بهترین غزلهایی که در همین سالها آفریده شده است:
این خاک بهشت است که قیمت شدنی نیست افتاده ابوالفضل ابوالفضل در این دشت در خاک تو را دفن نکردیم و دمیدی یک دست تو این گوشه و یک دست تو آن سو دعوت شدهی مجلس خوبانی و آنجا برخاستی و جان تو را خواست وگرنه |
ریگ ملکوت است عقیق یمنی نیست دیگر علم هیچیک انداختنی نیست این گل گل خودروست گل کاشتنی نیست بین الحرمینی که در آن سینهزنی نیست رختی به برازندگی بیکفنی نیست هر رود به صحرا زده دریا شدنی نیست (شب بی شعر، ص۳۱۰) |
یا این غزل از سید حمیدرضا برقعی برای خطبهخوان پنجم عاشورا امام محمد باقر u که زیبایی را در لفظ و معنا به نمایش گذاشته است:
[جمعه 1399-09-21] [ 02:02:00 ق.ظ ]
|