• بازار پول

• بازار سرمایه

الف- بازار پول[۱۹]
بازار پول همان بازار وجوه کوتاه مدت است که وظیفه پاسخگویی به تقاضای وجوه کوتاه مدت خصوصی و دولتی را بر عهده دارد. فعالان این بازار در درجه اول افراد یا واحدهای دارای مازاد نقدینگی هستند که عموماً به عنوان پس انداز کننده از طریق سیستم بانکی منابع مورد نیاز واحدهای اقتصادی دیگر را در اختیارشان قرار می دهند. به این ترتیب مهمترین رسالت بازار پول ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی جهت رفع نیاز نقدینگی (کوتاه مدت) و نیز تامین سرمایه در گردش می باشد. این اعتبارات به منظور تامین اعتبار اقلام کوتاه مدت ترازنامه، جبران تنگناهی مالی و نیازهای واحدهای تجاری و واحدهای اقتصدی مورد استفاده قرار می گیرد. اهم ویژگی های بازار پول را می توان به صورت زیر بیان کرد:

• بالا بودن درجه اطمنان نسبت به باز پرداخت اصل و فرع

• سرعت انجام معاملات مالی در این بازارها

• استفاده از ابزارهایی با درجه بالای نقدینگی

• اعمال کنترل مقامات پولی(بانک مرکزی) با استفاده از ابزارهای سیاستپولی

ب- بازار سرمایه[۲۰]
بازار سرمایه بازار دادو ستدهای بلندمدت مالی ( مطالبات مالی با سررسید بیش از یک سال) است. مثلاً وقتی یک بنگاه تولیدی اقدام به انتشار اوراق قرضه می کند و برای مدت طولانی بهره می پردازد، قصد دارد با وجوه بدست آمده سرمایه گذاری نموده و از بازده حاصله بدهی خود را بازپرداخت نماید. بازار سرمایه به دو زیر بازار قابل تقسیم است.
بازار اولیه: بازار اولیه جایی است که بنگاه اقتصادی می تواند در آنجا دارایی های خود را با منابع مالی بلندمدت مبادله کند. در این بازار منتشرکنندگان اوراق بهادار اقدام به فروش این اوراق می کنند تا وجوه مورد نیاز خود را تامین کنند، دلیل اصلی وجود این بازار وجود بازار ثانویه است.
بازار ثانویه: در این بازار اوراق بهاداری که قبلاً منتشر شده مورد خرید و فروش قرار می گیرد. وجود این بازار دارندگان اوراق بهادار را مطمئن می سازد که می توانند اوراق خود را به راحتی بفروش برسانند و مشکلی از نظر تبدیل به نقد کردن دارائیهای مالی شان نداشته باشند. بازار ثانویه به دو زیر بازار تقسیم می شود:

• بازار سازمان یافته بورس اوراق بهادار[۲۱]

• بازار خارج از بورس[۲۲]

بازار های پول و سرمایه شبکه به هم پیوسته ای از زیر بازارها هستند. برخی از این بازارها مکان فیزیکی مشخصی دارند مانند بورس نیویورک، توکیو، لندن و… در نتیجه بازار بورس به یک مکان فیزیکی مشخص و واحدی اشاره دارد که در آن کلیه سفارش های خرید و فروش متمرکز می شود و قیمت اوراق بهادار موجود در این بازار توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین می گردد.
بازار خارج از بورس به عکس بازار سازمان یافته بورس مکان مشخصی ندارد، بلکه تنها شبکه ای کامپیوتری (که معاملات خود را از طریق اینترنت انجام می دهند) را در بر می گیرد که مراکز آن دفاتر مشارکت کنندگان در بازار است.( قجر، محمود و همکاران، ۱۳۹۱)
۲-۴) واسطه های مالی
واسطه های مالی بنگاه هایی هستند که در ازای سپرده های مردم اقدام به ایجاد پس انداز و وام دهی می کنند. به طور مشخص می توان گفت واسطه های مالی با ایفای نقش خود، هزینه های مبادلات را کاهش می دهند و با تامین وام های بلند مدت از محل سپرده های کوتاه مدت سپرده گذاران (در بانکها) نقدینگیرا افزایش می دهند و در عمل با ارزیابی طرح های سرمایه گذاری منابع را برای تامین بهترین طرح ها تجهیز می کنند و مدیریت ریسک را تسهیل می بخشند[۲۳].
<s< style="box-sizing: inherit;">

trong>۲-۴-۱) انواع واسطه های مالی
واسطه های مالی را می توان به موسسات سپرده پذیر و موسسات غیرسپرده ای تقسیم کرد. موسسات سپرده ای نظیر بانک ها به جمع آوری سپرده ها و وام دهی مشغول هستند. این موسسات بخش عمده ای از عرضه پول را تامین می کنند و از این جهت دارای اهمیت فراوان می باشند. موسسات غیر سپرده ای نیز در کار فراهم آوردن خدمات مالی برای دیگران هستند اما به عنوان واسطه وجه عمل نمی کنند. از مهمترین موسسات غیر سپرده ای می توان کارگزاران[۲۴]، بورس اوراق بهادار، بانک های سرمایه گذاری، معامله گران[۲۵]، صندوق های بازنشستگی خصوصی، شرکت های سرمایه گذاری[۲۶]، شرکت های سرمایه گذاری بازار پول[۲۷]، شرکت های بیمه عمر، شرکت های بیمه حوادث، شرکت های تامین مالی[۲۸] را نام برد.
۲-۵) اوراق بهادار
اوراق بهادار از نظر میزان ریسکی که حمل می کنند، به دو دسته تقسیم می شوند:

1. اوراق بهادار بی ریسک. از این گروه می توان به اسناد خزانه اشاره کرد.

1. اوراق قرضه با ریسک . که به اوراق بهادار با درآمد ثابت (اوراق قرضه شرکتها، سهام ممتاز) و اوراق بهادار با درآمد متغیر (سهام عادی، اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام عادی، اوراق قرضه با بهره شناور، اختیار خرید سهام شرکت، خرید سهام کوتاه مدت) قابل تقسیم می باشند[۲۹].