چکیده:

 امروزه ﺻﻨﻌﺖ گردشگری ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﭘﯿﺸﺮوﺗﺮﯾﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺟﻬﺎن و ﺑﻌﻨﻮان ﻧﯿﺮوی ﻗﻮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺷﮑﻞدﻫﯽ و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی را دارا اﺳﺖ و از اﯾﻨﺮو ﻣﺴﺌﻠﻪ توسعه صنعت گردشگری ﻧﯿﺰ از اﻫﻤﯿﺖ ویژه­ای ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر توسعه صنعت گردشگری استان ایلام انجام شده. روش پژوهش پیمایشی که جامعه آماری آن را در بخش اول (تحلیل دلفی)، خبرگان و در بخش دوم (آمار استنباطی)، کلیه کارکنان و مدیران در مراکز خصوصی و دلتی تصمیم­گیرنده درباره صنعت گردشگری استان (سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، شهرداری­های استان، هتل­ها و مهمانسراها و اساتید دانشگاهی) تشکیل داده است. تعداد نمونه آماری در بخش اول 20 نفر و در بخش دوم جامعه آماری برابر با تعداد 174نفر می­باشد که به علت محدودیت از روش سرشماری استفاده شده است، پرسشنامه کمی تحقیق به صورت تصادفی طبقه­ای ساده، در میان این افراد توزیع و جمع آوری شد. جهت تجزیه وتحلیل یافته‌ها از ضریب هماهنگی کندال، تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون تی تک نمونه­ای و آزمون رتبه­ای فریدمن استفاده شده. یافته­ها نشان دادند که پنج مؤلفه­ی (افزایش سطح تصمیم­گیری مدیریت، تقویت مسائل فرهنگی و آموزشی، توسعه امکانات زیر ساخت­، افزایش بازاریابی و تبلیغات و افزایش مشارکت بخش خصوصی) در توسعه صنعت گردشگری استان ایلام نقش دارند.

کلید واژه­ها: توسعه صنعت گردشگری، توریسم، روش تحقیق پیمایشی، استان ایلام.

1-1. مقدمه

در سال‌های اخیر، صنعت گردشگری در جایگاه صنعتی نوپا اثر فراوانی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان داشته است. اهمیت صنعت گردشگری در سطح بین‌المللی، از لحاظ تعداد گردشگران و هم از لحاظ درآمد ارزی همواره و به‌طور بی‌سابقه‌ای در حال افزایش بوده است و پیش‎بینی می‌شود تا سال2020 سالیانه بیش از یک میلیارد و نیم جهانگرد در سراسر جهان سفر کنند. از این‌رو بسیاری از کشورها در رقابت نزدیک و فشرده، در پی افزایش بیش از پیش، منافع و عواید خود از این فعالیت بین‌المللی‌ هستند (اسماعیل پور، 1390).

در کشور ما نیز باید برای توسعه این صنعت و استفاده کامل از فرصت‌های ناشی از ظرفیت موجود برنامه‌ریزی شود. اما این صنعت در ایران به علت پاره‌ای از موانع اقتصادی و زیرساختی مانند: توجه ویژه به درآمدهای نفتی، ناکارامدی زیرساخت‌های اقتصادی گردشگری، ضعف سامانه حمل‌ و نقل کشور و مشکل‌های تأسیسات اقامتی و بهداشتی و … نمی‌تواند به‌ صورت یک صنعت پردرآمد جایگاه مناسبی برای خود در کشور به دست آورد (افشار زاده و همکاران، 1390).

سند چشم انداز بیست ساله گردشگری کشور (به عنوان سند بالا دستی تمام برنامه­های گردشگری کشور)، دورنمای روشنی برای رسیدن به جایگاه برتر کشور را نشان می­دهد، اما امروزه شاهد عقب ماندگی صنعت گردشگری در کشور و به طور خاص در استان ایلام می­باشیم و این نیاز احساس می­شود که از منظری متفاوت تر از آنچه که تا امروز به گردشگری ایلام نگریسته می­شده­، دیده شوند، لذا در این پژوهش محقق سعی دارد از منظر شناسایی عوامل تأثیرگذار بر توسعه صنعت گردشگری به استان ایلام بنگرد و سپس با بررسی آنها در رابطه با بهبود نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت پیشنهاداتی را به مسؤلان ارائه دهد.

2-2. بیان مسأله تحقیق

امروزه گردشگری یکی از اقتصادی ترین فعالیت­ها در چرخه کشورها و استانها به خصوص از جهت اشتغال و رونق منطقه ای تلقی می شود که علاوه بر آن دارای مزایای ارتباطی، سیاسی و فرهنگی خاصی است (استیگیتز^[1]، 1386)، به همین دلیل در اغلب نقاط جهان که دارای میراث فرهنگی غنی و نیز مناطق طبیعی هستند از این فعالیت به منزله ابزاری راهبردی در جهت توسعه اقتصادی استفاده می کنند.

همچنین در مسئله گردشگری یکی از عوامل مهم وجود افراد خارجی است که توریست^[2] نامیده می شود و با ورود خود، باعث ایجاد رونق اقتصادی ارتباطی و فرهنگی می شود، که باید با برنامه ریزی درست و آگاهانه ورود این افراد را به استان هر چه بیشتر توسعه داد (کاظمی، 1389).

اما در استان ایلام، علی رغم داشتن استعدادهای فراوان، وجود منابع عظیم گردشگری، جاذبه های فرهنگی و طبیعی چنانکه شایسته است، نتوانسته در زمینه بهره گیری از درآمدها و ورودی های گردشگری در عرصه کشوری و بین الملل به جایگاه در خور مقام خود دست یابد. که می توان علت این وضعیت را نشناختن عوامل تاثیر گذار بر توسعه این صنعت (مانند تقویت زیر ساخت­ها، افزایش مشارکت بخش خصوصی، تقویت مسایل فرهنگی و آموزشی و …) نامید. که در پژوهش حاضر با بررسی پیشینه پژوهش و نظرسنجی از خبرگان، اساتید راهنما و مشاور تمامی عوامل تاثیر گذار بر توسعه صنعت توریسم^[3] استان شناسایی و مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

در مجموع هرچند ادبیات مربوط به صنعت گردشگری جذاب بوده و تقریبا کارهایی انجام شده، اما تاکنون پیرامون شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر توسعه صنعت گردشگری استان ایلام  در جهت توسعه استان و اولویت بندی این جاذبه های گردشگری تحقیقات میدانی صورت نگرفته است، و از این حیث استان ایلام دنباله رو استانهای رقیب خود در سطح ملی است. محقق این ضعف­های عقب ماندگی، توسعه نیافتگی و… حاکم بر صنعت گردشگری استان ایلام را به عنوان مسائل مهم مد نظر قرار داده و در طی این مطالعه در صدد است که با بررسی اسناد و مطالعه کافی، این مشکلات را بررسی و ضمن تلاش برای اکتشاف زوایای مختلف موضوع راه حل ها و پیشنهادهای مناسب را ارائه نماید. البته اهمیت روزافزون صنعت گردشگری محقق را به پژوهش، این مساله اساسی که “مهمترین مؤلفه­های تأثیرگذار بر توسعه صنعت گردشگری در استان ایلام کدامند و در چه وضعیتی قرار دارند” وادار کرده است.

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.