پایان نامه ضرر و جبران آن : مسئولیت مدنی |
الف) ضرر باید قطعی و مسلم باشد
یکی از شرایط ضرر قابل جبران این است که ضرر مسلم و قطعی باشد. مراد از مسلم و قطعی بودن ضرر این است که ضرر باید به طور مسلم رخ دادهباشد و صرف احتمال وقوع ضرر کافی نیست، مگر اینکه به وجود بیاید، زیرا ضرر مالی محتمل، قابل مطالبه نیست، اما ضرری که در آینده احتمال وقوع آن زیاد میباشد قابل مطالبه است؛ مانند شخصی که در اثر تصادف از کار افتاده شود و قدرت کار کردن از او سلب شود. اما ضرر احتمالی که فعلاً وجود ندارد و حتی ممکن است در آینده به وجود بیاید قابل مطالبه نیست، مگر اینکه به وجود بیاید و به وجود آمدنش قطعی باشد، زیرا ضرر آینده، ضرری است که در زمان رسیدگی به پرونده وجود آن حتمی است ولی از بعد تحقق آن در عالم خارج، به زمان آینده محقق میشود. ولی عرف، شک و شبههای نسبت به وقوع آن در نتیجه وقوع فعل زیانبار نداشتهباشد، زیرا ضرر آینده عرفاً وجود و تحقق آن در آینده حتمی و مسلم است که چنین خسارتی قابل جبران است. بنابراین ضرر قابل مطالبه، ضرری است که عرفاً از قطعیت برخوردار باشد.[۱]
ب) ضرر نباید ناشی از اقدام زیاندیده باشد
این شرط بیان میکند که زیاندیده، خود سبب و عامل زیان به خویش گردد و یا اینکه توانایی داشته از وقوع حادثه خارجی بدون اینکه آسیبی را متحمل گردد، جلوگیری کند اما اقدامی نکردهاست. در صورت نخست، اگر دخالت زیاندیده به گونهای باشد که دخالت عوامل دیگر جنبه فرعی بیابد، ضرر به وجود آمده قابل جبران نیست و در صورت دوم حادثه دو سبب دارد و منطق حکم میکند که زیاندیده از مطالبه تمام خسارت محروم نگردد. بلکه به میزان تاثیر او در ایجاد ضرر، از مسئولیت زننده به جبران میکاهد.
در ماده ۴ ق.م.م به دادرس اختیار دادهاست که در موارد خاصی، میزان خسارت را تخفیف دهد. بند ۳ ماده فوق ذکر میکند: «وقتی که زیاندیده به نحوی از انحاء موجب تسهیل ایجاد زیان را فراهمنموده یا به اضافهشدن آن کمک و یا وضعیت وارد کننده زیان را تشدید کردهباشد».
ج) ضرر باید مستقیم باشد
مقصود از بیواسطه بودن ضرر این است که بین فعل زیانبار و ضرر، حادثه دیگری وجود نداشته باشد تا جایی که بتوان گفت ضرر در نظر عرف ازهمان فعل ناشی شده است.[۲] در ماده ۷۲۸ ق.آ.د.م. قدیم، مستقیم بودن یا بلا واسطه بودن ضرر یکی از شرایط ضرر قابل جبران اعلام شدهبود و با تغییر قانون مذکور، در ماده ۵۲۰ ق.آ.د.م. جدید مصوب ۱۳۷۹ در مورد لزوم این شرط مقرر شدهاست: «در خصوص مطالبه خسارت وارده، خواهان باید این جهت را ثابت نماید که زیان وارده، بلا واسطه ناشی از عدم انجام تعهد یا تاخیر آن و یا عدم تسلیم خواسته بودهاست. در غیر این صورت، دادگاه دعوای مطالبه خسارت را رد خواهدکرد.» عبارت «بلا واسطه» که در این ماده استعمال شدهاست، بیانگر لزوم شرط مستقیم بودن ضرر است. هرچند شرط مستقیم بودن ضرر در اکثر تألیفات حقوقی به عنوان یکی از شرایط ضرر قابل جبران بیان شدهاست. اما به نظر میرسد که این شرط به نوعی بیانگر لزوم رابطه سببیت بین زیان وارده و فعل زیانبار است. از ماده مذکور میتوان چنین استنباط نمود که منظور از ضرر مستقیم، ضرری است که بین فعل و ضرر واسطه نباشد.به هر روی، از آنجا که مستقیم بودن ضرر ، شالوده اصلی این پایاننامه را تشکیل میدهد و در فصول بعد به آن پرداخته خواهد شد در اینجا به همین قدر اکتفا مینماییم.
د) ضرر، جبران نشده باشد
یک ضرر را نمیشود دو یا چند بار جبران کرد، زیرا برای جبران یک ضرر، بیش از یک مسئولیت وجود ندارد، بنابراین منظور از مسئولیت مدنی چه قراردادی و چه در بخش قهری، آن است که چنانچه ضرری وارد شدهاست، جبران شود اما در صورتی که به هر طریق، ضرر، جبرانشده باشد، دیگر امکان مطالبه آن نیست زیرا یکی از شرایط ضرر قابل جبران این است که ضرر، در زمان درخواست و مطالبه از طریق دیگری جبراننشده باشد. لزوم این شرط به این جهت است که موضوع مسئولیت مدنی جبران خسارت وارده است و اگر خسارت و ضرر وارده به طریق دیگری جبرانگردد موضوع مسئولیت مدنی منتفی میشود و با انتفا (منتفیشدن) موضوع حکم به لزوم جبران خسارت نیز تبعا وجهی نخواهد داشت. به عبارت دیگر مقررات مسئولیت مدنی برای سودجویی نیست بلکه برای جبران خسارتی است که به زیاندیده وارد شدهاست. که در صورت جبران زیان، ضرری برای زیاندیده باقی نمیماند تا خواستار جبران آن شود.[۳]
و) قابلیت پیشبینی ضرر
قابلیت پیشبینی ضرر در مسئولیت مدنی به منزله یکی از ارکان مسئولیت یا یکی از اوصاف ضرر قابل جبران، کم و بیش در همه نظامهای حقوقی پذیرفته شده یا موضوع بحث و گفتگو میباشد. اما مقصود از قابلیت پیشبینی ضرر، آن است که حدود ضرر قابل مطالبه، ضرری است که به طور متعارف قابل پیشبینی بودهاست و فاعل زیان نسبت به ضررهایی که قابل پیشبینی نبوده و کاملاً استثنائی و اتفاقی ایجاد شدهاست مسئولیت ندارد.[۴] گوهر اصلی این نظریه را میتوان در یک جمله بیان کرد: مسئولیت مدنی خواه در چهره عمومی خود که بر اندیشه تقصیر استوار است، یا در صورتهای خاص و استثنائی که محض و مطلق است، ریشه در قواعد اخلاق اجتماعی و مدنی دارد و محصور به مرزهایی است که این اخلاق معین میکند.[۵] در حقوق ایران، قانون مدنی در این خصوص ساکت است و نصّی در این خصوص دیدهنمیشود، اما با توجه به اطلاق مواد قانون و به استناد اصل جبران کامل خسارت میتوان گفت قابلیت پیشبینی علت یا ماهیت ضرر، کافی برای مسئولیت است و پیشبینی مقدار ضرر لازم نیست، بنابراین همین که عامل زیان، علت و نوع ضرر، تلف یا نقص را پیشبینی کند یا این امر عرفاً قابل پیشبینی باشد، مکلف به جبران خسارت وارده است، هرچند که مقدار آن قابل پیشبینی نباشد.[۶]
پایان نامه مسئولیت مدنی قضات در قبال نقض آزادی مشروع
پایان نامه مبانی مسئولیت مدنی ناشی از اعمال مطبوعاتی
پایان نامه بررسی تحولات قوانین ایران در خصوص مسئولیت مدنی پزشک
پایان نامه ارزیابی نظریه های فقهی قاعده ی لا ضرر و بررسی امکان تلقی آن به عنوان مبنای مسئولیت مدنی در حقوق ایران
پایان نامه شرط ضرر مستقیم در مسئولیت مدنی
پایان نامه مسئولیت مدنی ناشی از خطای داور
پایان نامه مسئولیت مدنی ناشی از تاخیر در تأدیه وجه چک
پایان نامه مسئولیت مدنی دولت در جبران خسارت
دانلود پایان نامه با موضوع: بررسی مسئولیت مدنی ناشی از جبران خسارت وسائل نقلیه موتوری زمینی در حقوق ایران و فرانسه
پایان نامه ارشد حقوق درباره:مسئولیت مدنی دولت در قبال لطمه به محیط زیست
پایان نامه ارشد درباره:مسئولیت مدنی و انتظامی باشگاهها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی
دانلود پایان نامه حقوق در مورد:مسئولیت مدنی مالک و متصرف با بررسی تطبیقی در حقوق انگلستان
دانلود پایان نامه حقوق :بررسی مسئولیت مدنی ناشی از جبران خسارت وسائل نقلیه موتوری زمینی
دانلود پایان نامه :مسئولیت مدنی پزشک از منظر حقوق ایران با تاکید بر قانون مجازات جدید
دانلود پایان نامه ارشد: مسئولیت مدنی رسانه های صوتی و تصویری
دانلود پایان نامه ارشد:مسئولیت مدنی ناشی از نقض حق اختراع
پایان نامه مسئولیت مدنی ناشی از سقط جنین
دانلود پایان نامه:مسئولیت مدنی متصدی در قراردادهای حمل و نقل دریایی بینالملل تطبیقی
دانلود پایان نامه ارشد:مسئولیت مدنی پزشکان و پیراپزشکان
دانلود پایان نامه:جایگاه احراز تقصیر در اثبات مسئولیت مدنی
پایان نامه حقوق : بررسی مباحث مهم و پرچالش مسئولیت مدنی مطبوعاتی
دانلود پایان نامه حقوق : مسئولیت مدنی دارنده و راننده وسایل نقلیه موتوری زمینی
پایان نامه حقوق خصوصی : بررسی مسئولیت مدنی و چگونگی تعیین سبب مسئول در سوانح هوایی
پایان نامه ارشد حقوق: مسئولیت مدنی ناشی از مالکیت تأسیسات صنعتی نفت و گاز با بررسی تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس
پایان نامه حقوق: مسئولیت مدنی مربیان ورزشی
پایان نامه حقوق: مسئولیت مدنی تولید کنندگان خودرو در قبال مصرف کنندگان
پایان نامه حقوق: ضررهای جمعی در مسئولیت مدنی
پایان نامه حقوق خصوصی: مسئولیت مدنی دولت نسبت به واردات بی رویه کالا
پایان نامه ارشد حقوق : جایگاه قاعده احسان در حقوق مسئولیت مدنی
پایان نامه ارشد حقوق : تحلیل جبران ها در مسئولیت مدنی و قراردادی
پایان نامه ارشد حقوق : مسئولیت مدنی پیمانکار ساختمان در نظام حقوقی ایران
پایان نامه ارشد حقوق :بررسی مقایسه ای و تطبیقی مسئولیت مدنی مدیران شرکتهای تجاری و مدنی در انجام معاملات
پایان نامه ارشد حقوق : بررسی مسئولیت مدنی تولید کنندگان مواد غذایی
پایان نامه حقوق: مطالعه تطبیقی مفهوم بی احتیاطی و نقش آن در مسئولیت مدنی در حقوق ایران و انگلیس و آمریکا
[چهارشنبه 1398-12-07] [ 08:05:00 ب.ظ ]
|