دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

دانشکده علوم انسانی

گروه حسابداری

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)

 گرایش: حسابداری

 

عنوان:

مدیریت سود و سیاست های تقسیم سود در شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

 

استاد راهنما :

دکتر وهاب رستمی

 

استاد مشاور:

دکتر بهزاد قربانی

  

پاییز 1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

چکیده: ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 1

مقدمه: ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-2- بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………………………… 7

1-4- اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-5- چارچوب نظری تحقیق ……………………………………………………………………………………………………… 9

1-6- فرضیه های تحقیق …………………………………………………………………………………………………………… 10

1-7- روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………… 10

1-8- قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………… 10

1-9- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………… 11

1-10- متغیرهای تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………. 11

1-11- تعریف واژه ها و اصطلاحات ………………………………………………………………………………………….. 12

1-12- ساختار کلی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………… 13

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2-2-1- مفاهیم مختلف سود …………………………………………………………………………………………………….. 17

2-2-1-1-  سود ……………………………………………………………………………………………………………………… 17

2-2-1-2- اهداف گزارشگری سود …………………………………………………………………………………………… 17

2-2-1-3- پیش بینی سود و استفاده کنندگان پیش بینی سود ………………………………………………………… 18

2-2-1-4- فواید سود برای سرمایه گذاران …………………………………………………………………………………. 19

2-2-2- مفاهیم مدیریت سود ……………………………………………………………………………………………………. 20

2-2-3- انگیزه های مدیریت سود ……………………………………………………………………………………………… 23

2-2-3-1- قراردادهای بین مدیران و مالکان ……………………………………………………………………………….. 23

2-2-3-2- قراردادهای بین مدیران و بستانکاران ………………………………………………………………………….. 24

2-2-3-3- انگیزه های سیاسی …………………………………………………………………………………………………… 24

2-2-3-4- انگیزه های مالیاتی …………………………………………………………………………………………………… 25

2-2-3-5- تغییرات در مدیران ارشد اجرایی ……………………………………………………………………………….. 25

2-2-3-6- انگیزه های مربوط به نخستین عرضه عمومی ………………………………………………………………. 25

2-2-3-7- کاستن از هزینه های معاملاتی …………………………………………………………………………………… 26

2-2-3-8- برآوردن انتظارات ……………………………………………………………………………………………………. 26

2-2-4- الگوهای مدیریت سود …………………………………………………………………………………………………. 26

2-2-4-1- الگوی به دست آوردن آرامش …………………………………………………………………………………… 26

2-2-4-2- الگوی حداکثر کردن سود …………………………………………………………………………………………. 27

2-2-4-3- الگوی حداقل کردن سود ………………………………………………………………………………………….. 27

2-2-4-4- الگوی هموارسازی سود …………………………………………………………………………………………… 27

2-2-5- طبقه بندی مدیریت سود ………………………………………………………………………………………………. 28

2-2-5-1- انواع روش های مدیریت سود ………………………………………………………………………………….. 28

2-2-5-1-1- اندوخته ارزیابی یا ذخیره ارزیابی ………………………………………………………………………….. 29

2-2-5-1-2- انتخاب روش های حسابداری ………………………………………………………………………………. 29

2-2-5-1-3- برآوردهای حسابداری …………………………………………………………………………………………. 30

2-2-5-1-4- تصمیمات اقتصادی …………………………………………………………………………………………….. 30

2-2-6- انواع مدیریت سود ……………………………………………………………………………………………………… 32

2-2-6-1- مدیریت سود خوب در برابر مدیریت سود بد …………………………………………………………….. 33

2-2-7- هموارسازی سود …………………………………………………………………………………………………………. 34

2-2-8- نظریه مدیریت سود ……………………………………………………………………………………………………… 37

2-2-8-1- ارتباط ارزشی سود و نظریه های مدیریت سود ……………………………………………………………. 38

2-2-8-2- منتخب نظریه های رقیب ………………………………………………………………………………………….. 38

2-2-9- روش های مدیریت سود 41

2-2-9-1- تنظیم زمان معامله 42

2-2-9-2- روش های تسهیم هزینه 42

2-2-9-3- پیش بینی اجزای اختیاری اقلام تعهدی به کمک متغیرهای حسابداری 43

2-2-9-4- پیش بینی روابط بین اقلام تعهدی و جریان‏های نقدی 44

2-2-10- اقلام تعهدی اختیاری …………………………………………………………………………………………………. 45

2-2-10-1- هدف از حسابداری بر مبنای تعهدی چیست؟ …………………………………………………………… 45

2-2-10-2- اقلام تعهدی …………………………………………………………………………………………………………. 45

2-2-11- کشف و اندازه گیری مدیریت سود با اقلام تعهدی اختیاری ……………………………………………. 47

2-2-11-1- روش های اندازه گیری مدیریت سود 49

2-3- بخش دوم- سیاست های تقسیم سود 51

2-3-1- چرا شرکت ها سود پرداخت می کنند؟ 51

2-3-2- روش های پرداخت سود سهام ……………………………………………………………………………………… 52

2-3-2-1- سود نقدی ……………………………………………………………………………………………………………… 52

2-3-2-2- گواهی موقت سود سهام ………………………………………………………………………………………….  52

2-3-2-3- پرداخت به صورت دارایی ………………………………………………………………………………………… 53

2-3-2-4- سود سهمی …………………………………………………………………………………………………………….. 53

2-3-3- پرداخت سود سهام ……………………………………………………………………………………………………..  53

2-3-4- سیاست های متداول تقسیم سود …………………………………………………………………………………… 55

2-3-4-1- توجیه ثبات سود سهام ……………………………………………………………………………………………… 56

2-3-4-2- نسبت پرداخت سود سهام در بلند مدت …………………………………………………………………….. 57

2-3-4-3- موارد درخور توجه در طرح خط مشی تقسیم سود 57

2-3-4-4- نظریه های سیاست تقسیم سود 57

2-3-4-5- عوامل موثر بر سیاست های تقسیم سود 61

2-3-4-6- دلایل تمایل سهامداران به دریافت سود سهام به صورت نقدی 64

2-3-4-7- بهبود و توسعه خط مشی های سود سهام 65

2-3-4-7-1- پرداخت سود سهام باثبات (بدون تغییر) 65

2-3-4-7-2- پرداخت سود سهام پایدار در سطح کمتر 65

2-3-4-7-3- پرداخت سود سهام پایدار در سطح بالاتر 66

2-3-4-7-4- تغییرات سود سهام متناسب با تغییرات درآمد 66

2-3-4-7-4- تغییرات سود سهام متناسب با تغییرات درآمد 66

2-3-4-7-5- سود سهام پایین به اضافه سودهای سهام فوق العاده 66

2-3-4-7-6- عدم پرداخت سود سهام برای یک دوره بلند مدت 66

2-3-4-7-7- محتوای اطلاعاتی سود سهام 66

2-3-4-8- مکاتب فکری در مورد تقسیم سود 67

2-4- ارتباط بین مدیریت سود و سیاست های تقسیم سود 68

2-5- بخش سوم: پیشینه تحقیق 68

2-5-1- تحقیقات داخلی 69

2-5-1-1- تحقیقات انجام شده پیرامون مدیریت سود 69

2-5-1-2- تحقیقات انجام شده پیرامون سیاست های تقسیم سود 73

2-5-2- تحقیقات خارجی 80

2-5-2-1- تحقیقات انجام شده پیرامون مدیریت سود 80

2-5-2-2- تحقیقات انجام شده پیرامون سیاست های تقسیم سود 82

فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق

3-1- مقدمه 90

3-2- طرح تحقیق 90

3-3- روش تحقیق 91

3-3-1- فرضیه های تحقیق 91

3-3-2- متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری آن ها 92

3-3-2-1- متغیر وابسته 92

3-3-2-2- متغیر مستقل 92

3-3-2-2-1- اندازه گیری اقلام تعهدی اختیاری 94

3-3-2-3- متغیرهای کنترل 95

3-3-3- مدل تحقیق 96

3-3-3-1- مدل مفهومی تحقیق 97

3-3-4- جامعه آماری و نمونه آماری 98

3-3-4-1- محاسبه حجم نمونه و روش نمونه گیری  98

3-3-5- قلمرو تحقیق 99

3-3-6- روش جمع آوری اطلاعات  99

3-3-7- آمار توصیفی  100

3-3-8- آزمون های انتخاب روش مناسب  100

3-3-8-1- آزمون F لیمر  100

3-3-8-2- آزمون هاسمن  101

3-3-9- تابع آماره 101

3-3-10- تحلیل رگرسیون 102

3-3-10-1- آزمون برای معنی دار بودن رگرسیون و تایید یا رد فرضیه 102

3-3-10-2- ضریب همبستگی پیرسون 103

3-3-10-3- آزمون دوربین- واتسون 103

3-3-10-4- آزمون همخطی 104

3-4- خلاصه فصل 104

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1- مقدمه‏ 106

4-2- شاخص های توصیفی متغیرها 107

4-3- برآورد پارامترهای مربوط به اندازه گیری اقلام تعهدی اختیاری 109

4-3-1- برآورد مدل در قلمرو زمانی پژوهش  109

4-4- آزمون نرمال بودن داده ها 113

4-4-1- آزمون کولموگروف- اسمیرنف برای متغیر وابسته سود تقسیمی 113

4-4-2- آزمون کولموگروف- اسمیرنف برای متغیر وابسته تغییرات سود تقسیمی 114

4-5- آزمون فرضیه های تحقیق 116

4-5-1- بررسی ایستایی (مانایی) متغیرهای پژوهش  116

4-5-2- بررسی ضریب همبستگی بین متغیرها 117

4-5-3- بررسی اعتبار مدل 119

4-5-4- آزمون فرضیه اول 119

4-5-4-1- مدل رگرسیون برای آزمون فرضیه اول 120

4-5-4-2- آزمون های انتخاب مدل مناسب 120

4-5-4-3- ضریب همبستگی پیرسون متغیرها در آزمون فرضیه اول 121

4-5-4-4- تحلیل رگرسیونی فرضیه اول (آزمون دوربین- واتسون)   123

4-5-4-5- آزمون معنادار بودن مدل رگرسیون (ANOVA)   124

4-5-4-6- آزمون معنادار بودن ضرایب رگرسیونی فرضیه اول (Coefficients)   125

4-5-4-7- آزمون همخطی   125

4-5-5- آزمون فرضیه دوم 127

4-5-5-1- مدل رگرسیون برای آزمون فرضیه دوم …………………………………………………………………….. 127

4-5-5-2- آزمون انتخاب مدل مناسب …………………………………………………………………………………….. 128

4-5-5-3- تحلیل رگرسیونی فرضیه دوم (آزمون دوربین- واتسون)  130

4-5-5-4- آزمون معنادار بودن مدل رگرسیون (ANOVA)   131

4-5-5-5- آزمون معنادار بودن ضرایب رگرسیونی فرضیه دوم (Coefficients)   132

4-5-5-6- آزمون همخطی   132

4-5-6- خلاصه فصل 135

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………… 137

5-2- خلاصه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………. 137

5-3- خلاصه نتایج حاصل از پژوهش  138

5-3-1- تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها 139

5-4- نتیجه گیری کلی تحقیق 141

5-5- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………  142

5-5-1- پیشنهادهایی در راستای یافته های پژوهش 142

5-5-2- پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی 143

5-6- محدودیت های تحقیق 144

پیوست ها:

پیوست شماره یک: نام شرکت های نمونه تحقیق 146

پیوست شماره دو: اقلام تعهدی اختیاری  147

پیوست شماره سه: خروجی نرم افزار 148

منابع و ماخذ:

منابع فارسی: 159

منابع لاتین: 164

منابع اینترنتی: 167

چکیده انگلیسی: 168

فهرست جداول:

جدول (2-1): شاخص های اقلام تعهدی اختیاری  50

جدول (2-2): مراحل محاسبه تا پرداخت سود سهام  54

جدول (2-3): خلاصه تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت سود  85

جدول (2-4): خلاصه تحقیقات انجام شده در زمینه سیاست های تقسیم سود  87

جدول (3-1): مدل مفهومی تحقیق  97

جدول (4-1): شاخص های توصیفی متغیرها  108

جدول (4-2): آزمون F لیمر برای انتخاب داده های تابلویی در برابر داده های تلفیقی  110

جدول (4-3): آزمون هاسمن برای انتخاب الگوی اثرات ثابت در برابر الگوی اثرات تصادفی  110

 جدول (4-4): خلاصه مدل رگرسیونی الگوی اثرات تصادفی متغیرهای اقلام تعهدی  111

جدول (4-5): آزمون کولموگروف- اسمیرنف (KS) سود تقسیمی 113

جدول (4-6): آزمون کولموگروف-اسمیرنف سود تقسیمی تبدیل شده  114

جدول (4-7): آزمون کولموگروف-اسمیرنف (KS) تغییرات سود تقسیمی  115

جدول (4-8): آزمون کولموگروف-اسمیرنف تبدیل لگاریتمی تغییرات سود تقسیمی  115

جدول (4-9): بررسی نرمال بودن توزیع متغیر وابسته  116

جدول (4-10): آزمون ایستایی (پایایی) متغیرهای پژوهش  117

جدول (4-11): آزمون F لیمر برای انتخاب داده های تابلویی در برابر داده های تلفیقی  120

جدول (4-12): آزمون هاسمن برای انتخاب الگوی اثرات ثابت در برابر الگوی اثرات تصادفی  121

جدول (4-13): ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرهای فرضیه اول  122

جدول (4-14): نتایج آزمون فرضیه اول بر اساس ضریب همبستگی پیرسون  123

جدول (4-15): خلاصه مدل خطی فرضیه اول و آزمون دوربین- واتسون  123

جدول (4-16): تحلیل واریانس مدل رگرسیونی فرضیه اول (ANOVA)  124

جدول (4-17): ضرایب رگرسیونی فرضیه اول  125

جدول (4-18): بررسی همخطی بین متغیرهای مستقل در فرضیه اول  126

جدول (4-19): آزمون F لیمر برای انتخاب داده های تابلویی در برابر داده های تلفیقی  128

جدول (4-20): ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرهای فرضیه دوم  129

جدول (4-21): نتایج آزمون فرضیه دوم بر اساس ضریب همبستگی پیرسون  130

جدول (4-22): خلاصه تحلیل رگرسیونی فرضیه دوم  130

جدول (4-23): تحلیل واریانس مدل رگرسیونی فرضیه دوم (ANOVA)  131

جدول (4-24): ضرایب رگرسیونی فرضیه دوم  132

جدول (4-25): بررسی همخطی بین متغیرهای مستقل در فرضیه دوم  133

جدول (4-26): خلاصه یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها  134

جدول (5-1): خلاصه یافته های تحقیق  141

فهرست نمودارها:

نمودار (2-1): انواع هموارسازی سود  36

نمودار (2-2): مکاتب فکری در مورد تقسیم سود 67

فهرست شکل ها:

شکل (4-1): پراکنش باقیمانده ها در مقابل مقادیر پیش بینی  112

شکل (4-2): برآورد پارامتر λ در داده های سود تقسیمی برای تبدیل نرمال  114

شکل (4-3): ناحیه رد و قبول فرض صفر در سطح اطمینان 95%  118

شکل (4-4): نمودار پراکنش بین متغیرهای شامل در مدل رگرسیونی فرضیه اول 121

شکل (4-5): نمودار باقیمانده ها در مقابل مقادیر برازش شده 127

شکل (4-6): نمودار پراکنش متغیرهای مربوط به مدل رگرسیونی فرضیه دوم 128

شکل (4-7): نمودار باقیمانده ها در مقابل مقادیر برازش شده 134

 

چکیده

در پژوهش حاضر رابطه بین مدیریت سود و سیاست های تقسیم سود در شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور نمونه ای از شرکت های حاضر در بورس که صورت‏های مالی و گزارش فعالیت هیات مدیره مربوط به پایان سال های 1386 تا 1390 را منتشر کرده بودند، به روش حذف سیستماتیک انتخاب و با توجه به محدودیت های تحقیق در نهایت شامل 70 شرکت گردید. اقلام تعهدی اختیاری با استفاده از مدل تعدیل شده جونز (1995)، که در مطالعات قبلی (هاشمی و بهزادفر ، 1390 ، آقایی و دیگران ، 1391) نیز به کار رفته است به عنوان شاخصی برای اندازه‏گیری مدیریت سود در شرکت‏ها تعیین گردید و به منظور سنجش سیاست‏های تقسیم سود، از نسبت سود سهام پرداختی و مدل کاملا تعدیل شده لینتنر (1956) استفاده شد. فرضیه‏های پژوهش با استفاده از رگرسیون خطی چند متغیره مورد واکاوی قرار گرفته است. نتایج آزمون فرضیه های تحقیق نشان می دهد که بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و نسبت پرداخت سود سهام رابطه معنی داری وجود ندارد. نتیجه دیگر اینکه بین فعالیت های مدیریت سود در شرکت‏هایی که تغییرات سود تقسیمی پایداری دارند رابطه معنی‏داری وجود دارد. به عبارت دیگر، در این‏گونه شرکت ها، مدیریت سود نسبت به سایر شرکت ها بیشتر است. یافته های پژوهش در انطباق با تحقیق جهانزیب و همکاران (2012) که مدیریت‏ سود و سیاست های تقسیم سود در بورس کراچی در پاکستان را مورد بررسی قرار دادند و نیز منطبق با تحقیق تحقیق تهرانی و ذاکری (1388) که به بررسی رابطه بین کیفیت سود و سود تقسیمی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند است، اما با تحقیقات پورحیدری و دیگران (1388) و خدادادی و جان جانی (1390) که به ارزیابی مدیریت سود و سودآوری در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند، مغایر است.

 

کلید واژه: مدیریت سود، سیاست های تقسیم سود، اقلام تعهدی اختیاری، مدل تعدیل شده جونز

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید